بخش اول مفاهیم بنیادی بیمههای اشخاص علل پیدایش، گسترش و تكامل بیمههای اشخاص از آغاز پیدایش جوامع انسانی، بشر همواره در جستجوی تأمین جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود بوده است بیمههای اشخاص هم درست به همین دلیل یكی از ابداعات انسانها برای به دست آوردن تأمین اقتصادی به حساب میآید از یك دیدگاه میتوان بیمههای اشخاص را به چند بخش مه
قیمت فایل فقط 9,900 تومان
بیمه های اشخاص
بخش اول
مفاهیم بنیادی بیمههای اشخاص
علل پیدایش، گسترش و تكامل بیمههای اشخاص
از آغاز پیدایش جوامع انسانی، بشر همواره در جستجوی تأمین جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود بوده است. بیمههای اشخاص هم درست به همین دلیل یكی از ابداعات انسانها برای به دست آوردن تأمین اقتصادی به حساب میآید.
از یك دیدگاه میتوان بیمههای اشخاص را به چند بخش مهم تقسیم كرد كه هر یك از آنها بالقوه آثاری مثبت یا منفی در جوامع بشری دارند. بیمههای اشخاص علاوه بر اینكه یك محصول به حساب میآید، در راستای تأمین نیازهای اولیه جوامع انسانی، در زمرهی خدمات مهم و قابل توجه نیز شمرده میشود.
ابنای بشر نیاز به تأمین دارند و این امر غریزی و شاخههایی از ثبات و اطمینان اجتماعی است. شركتهای بیمه با ارائه بیمههای اشخاص، زندگی انسانها را ارزیابی نمیكنند؛ بلكه هدف اصلی و اساسی، ارزیابی و حراست از ارزشهای اقتصادی زندگی انسانهاست. ارزش مادی و اقتصادی درآمد حاصل از كار و فعالیت یك انسان، تأمینكننده نیاز مادی او است كه انسان بدان متكی است. بنابراین، بیمههای زندگی، علاوه بر جنبه خدماتی و انسانی آن، میتواند نیازهای مالی و اقتصادی خانوادهها را نیز برطرف سازد.
بیمههای اشخاص یكی از شاخصهای شناخته شده در سنجش تأمین و رفاه مردم كشورهاست و كشورهایی كه مردم آن به فراخور نیاز خود از این تأمین برخوردارند، با اطمینان و اعتماد بیشتری در برنامهریزی، توسعه و گسترش جامعه خویش مشاركت مینمایند.
تاریخچهی بیمههای اشخاص به چند قرن قبل باز میگردد. نخستین بیمهنامه، در زمان ملكه الیزابت اول صادر گردید كه به صورت یك بیمه «عمر زمانی ساده»[1] بود، و زندگی بیمهگذار را برای مدت یك سال تحت پوشش قرار میداد. آقای هارولد. ای. رایز[2] در كتاب «تاریخچهی بیمه در انگلستان» مینویسد كه اولین بیمهنامه در 18 ژوئن 1583 صادر گردید كه زندگی آقای «ویلیام گیبونز»[3] را به مدت یك سال تحت پوشش بیمهای قرار داده بود. سرمایه بیمه، معادل 3836 پوند بود كه نرخ حق بیمه آن 8 درصد و 16 بیمهگر هر یك به فراخور حال خود سهمی از آن را تقبل كرده بودند.
بیمههای اشخاص در مراحل بَدوی و ابتدایی خود بر پایه و اصول علمی و فنی و مبنی بر جداول حق بیمه و نحوهی انتخاب ریسك پایهگذاری نشده بود و به همین دلیل، توسعه و گسترش و پیدایش «جدول مرگ و میر»[4]، نقطه عطفی در تاریخچه بیمههای اشخاص محسوب میگردد؛ زیرا با به كارگیری اصول علمی و فنی در بیمهها و آن هم پس از تجارب حاصله طی چند قرن، اولین بیمهنامه در سال 1807 میلادی بر پایه و اساس همین معیارهای فنی صادر گردید.
در سالهای آغازین پیدایش بیمههای اشخاص، صدور بیمهنامه بدون توجه به اصول پزشكی انجام میشد و صرفاً كافی بود كه شخص متقاضی در مقابل مدیران شركت بیمه ظاهر گردد و آنها با مذاكره با وی و داوری ظاهری، خطر را ارزیابی كنند. در سالهای بعد، پزشكان به جمع این مدیران اضافه شدند و ارزیابی خطر صرفاً بر اساس اظهارات متقاضی بیمه و از روی ظاهر وی انجام نمیپذیرفت.
به مرور زمان و با گسترش روزافزون بیمههای اشخاص، این روند ارزیابی غیرعملی و ناكافی به نظر میرسید و از سویی اهمیت معاینات كامل پزشكی به منظور گزینش و ارزیابی واقعی خطر، مورد توجه قرار گرفت و به همین دلیل، شركتهای بیمه قبل از صدور بیمهنامه از متقاضی میخواستند تا دربارهی سلامتی خود از یكی از پزشكان گزارشی اخذ نماید.
به تدریج پرسشنامههایی پزشكی شكل گرفته و كامل گردیدند و شركتهای بیمه قبل از صدور بیمهنامه با ارزیابی دقیق اطلاعات مندرج در فرمهای پزشكی و سابقهی سلامتی فرد متقاضی و اعضای خانوادهاش، به بررسی دقیق خطر مورد بیمه پرداختند.
با توجه به اینكه تجارب به دست آمده در آغاز، خلأ مشهودی را بین اطلاعات موجود و اطلاعات مورد نیاز با واقعیتها نشان میداد، به همین مناسبت پزشكان و «محاسبان فنی» به همكاری نزدیك و تنگاتنگ پرداختند. تحقیقات در مورد مرگ و میر، منتج به آمیزش و تركیب اطلاعات فنی ـ پزشكی گردید؛ كه در نهایت باعث به دست آمدن یك سری اطلاعات مفید در مورد عوامل مؤثر هر خطر شد و بیمهگران با دسترسی به این اطلاعات با اطمینان خاطر بیشتری به كار صدور بیمهنامه پرداختند.
بهتر است به طور خلاصه به نیاز انسانها به بیمههای اشخاص اشارهای كنیم. بررسیهای انجام شده نشان میدهند كه معمولاً انسانها به دلایل پنجگانهی زیر به خرید بیمههای اشخاص اقدام میكنند:
1 ـ 1 نیاز اصلی و اساسی فیزیولوژیكی انسان،
2 ـ 1 نیاز به حفظ و حراست خود در قبال خطرهای خارجی،
3 ـ 1 نیاز به عشق، محبت و فعالیتهای اجتماعی،
4 ـ 1 اقناع حس احترام نسبت به خویشتن،
5 ـ 1 خودآگاهی و تكامل.
عمدتاً خطرهایی را كه انسان در برابر آنها آسیبپذیری بیشتری دارد، به دو نوع تقسیم میكنند:
الف ـ خسارات مالی،
ب ـ خسارات جانی.
بدیهی است كه انسان نمیتواند زمان بروز این گونه خطرها را پیشبینی كند. البته در عصر حاضر و با بهرهگیری از فنآوری نو میتوان در بعضی از مواقع بروز حوادث و سوانح طبیعی از قبیل توفان یا زلزله را پیشبینی كرد. اما آیا میتوان از ضرر و زیانهای مادی آنها هم جلوگیری كرد؟ بلی، جلوگیری از ضرر و زیانهای مادی این گونه حوادث بر عهدهی شركتهای بیمه نهاده شده است كه این، همانا عصاره و مفهوم یا به عبارت دیگر، كاربرد بیمه است.
آیا راهی برای جلوگیری از مرگ، به ویژه مرگهای زودرسی و دور از انتظار وجود دارد؟ آیا هرگز فكر كردهاید كه مرگی زودرس میتواند چه عواقب اقتصادی ناگواری را به دنبال داشته باشد؟ در جوامع اسلامی، انسانها با اتكال به خداوند متعال كمتر تمایل به خرید بیمههای اشخاص نشان میدهند و حال آنكه قادر مطلق، راه و چاه را در مقابل انسانها قرار داده و راههای جلوگیری از مخاطرات، یا كاهش آن را به انسانها آموخته است. یكی از راههای كم كردن مخاطرات یا بهتر بگوییم خنثی نمودن آثار منفی مرگ نابهنگام در جوامع انسانی، تأمین قابل ابتیاع از طریق بیمههای اشخاص است اگر حادثهای ناگوار منجر به مرگ و از دست رفتن زندگی گردد، این بیمههای عمر است كه ضرر و زیان مالی و اقتصادی حاصل از آن را جبران میكنند. اما اگر حادثه منجر به از كار افتادگی یا نقص عضو گردد، غرامت تحت پوشش بیمهنامه حادثه یا درمانی، قابل پرداخت خواهد بود.
از دیدگاه جامعه، بیمههای اشخاص یك طرح اجتماعی است تا از طریق جمعآوری پول (حق بیمه) بتوان خسارات فوت و از كارافتادگی و نقص عضو گروهی از افراد را كه زودتر از موعد مورد انتظار دچار این حوادث شدهاند، جبران نبود.
دربارهی این تأمین مالی و مادی سؤالات متعددی به ذهن متبادر میگردد: تأمین تا چه مبلغ و چه میزان؟ خطر بیمهپذیر تا چه حدی با زندگی خانوادگی فرد ارتباط نزدیك دارد یا بر آن تأثیرات مثبت و یا منفی میگذارد؟ شواهد و دلایل متعددی، نشاندهندهی این واقعیتاند كه عكسالعملهای افراد در مقابله با خطر تا حدود زیادی به شخصیت، تعلیم و تربیت، جنس و سن فرد بیمه شده بستگی دارد.
انسان، از كلیه موجودات برتر است. انسان میتواند با برنامهریزی و آیندهنگری، اقدامات آتی خود را طراحی و برنامهریزی كند. این همان استعداد، حق و آزادی اوست كه وی را در تصمیمگیری توانا میسازد تا ازین طریق هویت فردی خود را حفظ كند. باید گفت كه تأمین مالی و اقتصادی است كه بشر را وادار به تحرك و فعالیت بیشتر میكند. لذا تأمین اقتصادی قابل قبول، باعث جلوگیری از بسیاری خطاهای انسانی میگردد و تا حدودی از طریق آن میتوان اصالت و خصیصهی انسان بودن را حفظ كرد. از طریق تأمین مالی و اقتصادی است كه میتوان روابط متقابل انسانها را در قبال یكدیگر و جامعه انسانی شكوفا نمود و اینها همه علاوه بر بعد روحانی زندگی بشری است.
گفتیم كه ابنای بشر همیشه در معرض خطرهای گوناگون و جدی قرار دارند. و اشاره شد كه این خطرها به دو دسته خطرهای مالی و جانی تقسیمبندی میشوند. خطرهای مالی، مانند: آتشسوزی، توفان، و صاعقه، زلزله یا از بین رفتن اموال در زمان حمل و صدها مورد مشابه دیگر و خطرهای جانی، مانند: فوت ناشی از حادثه، نقص عضو و از كارافتادگی كه باعث از دست رفتن یا كاهش درآمدهای مالی و اقتصادی یك شخص میگردند. فرضیه بیمههای اشخاص، كاهش آثار اقتصادی این خطرها برای خانوادههاست. در واقع، خوشبختانه افرادی كه دچار حوادث نمیشوند، به كمك افراد حادثه دیده میشتابند و آنها را یاری میكنند؛ زیرا یك نفر نمیتواند این گونه آثار اقتصادی را به تنهایی جبران نماید. لذا افراد با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، خود را آماده میسازند تا چنانچه حادثهای ناگوار به سراغ آنها بیاید، بتوانند با بهرهگیری از این وجوه ناچیزی كه در صندوق شركتهای بیمه جمع شده است، خسارت خود را جبران نمایند.
3 ـ اصول قراردادهای بیمههای اشخاص
بیمههای اشخاص، یكی از انواع بیمههای بازرگانی است كه به منظور جبران توقف درآمد بیمه شده ابداع گردیده است، این توقف خواه بر اثر مرگ باشد یا نقص عضو و یا از كارافتادگی. قرارداد بیمه، سندی است حاكی از تعهد جبران زیان و پرداخت غرامت كه در صورت تحقق خطرهای مورد بیمه میتواند تا حدود خیلی زیادی پوشش اجتماعی نسبتاً مهمی را بین اقشار كم درآمد جوامع پیشرفته صنعتی بسط و گسترش دهد.
قانون بیمهی انگلستان كه به دلیل قدمت از اعتبار جهانی برخوردار است، مقررات بیمههای اشخاص را برای اولین بار در آوریل 1757 تدوین نمود، این قانون مجدداً در سال 1774 اصلاح گردید. در طول مدت 232 سالی كه از تدوین این قانون تا به امروز میگذرد، بیمهگران اقصی نقاط جهان با استناد به فراگیر بودن قانون و تأمینهای مالی، اقتصادی و انسانی آن، به دنبال ابداع طرحهای نوینی بودهاند تا دامنهی پوشش را گسترش و كاربرد جهانی بیمهای اشخاص را در بین تودههای محروم و كم درآمد و نیازمند به تأمین، توسعه دهند.
بیمههای اشخاص، سندی است مكتوب و حاكی از توافقهای بیمهگر و بیمهگذار كه حدود وظایف هر یك را در مقابل دیگری به صراحت معین و مشخص نموده است. ماده یك قانون بیمه ایران عقد بیمه را چنین تعریف میكند:
«بیمه عقدی است كه به موجب آن یك طرف تعهد میكند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمهگر، طرف تعهد را بیمهگذار و وجهی را كه بیمهگذار به بیمهگر میپردارد حق بیمه و آنچه را كه بیمه میشود موضوع بیمه مینامند».
ماده 2 همین قانون بیمه ایران، بیمهنامه و مشخصات آن را چنین تعریف میكند: «عقد بیمه و شرایط آن باید به موجب سند كتبی باشد و سند مزبور مرسوم به بیمهنامه خواهد بود».
بنا به تعریف فوق، بیمهنامه در حقیقت آثار عقد بین بیمهگر و بیمهگذار است كه به موجب آن بیمهگر متعهد میشود در صورت تحقق خطر موضوع بیمه، خسارت وارده را جبران كند و در مقابل، بیمهگذار كه موظف به پرداخت حق بیمه گردیده است و مكلف میشود الزاماتی را در حین اجرای قرارداد، ایفا نماید. بیمهنامههای معمول در مؤسسات بیمه از دو قسمت جدول مشخصات و شرایط عمومی تشكیل شده است. در جدول مشخصات، اطلاعات خاص مربوط به بیمهگذار، تاریخ انعقاد قرارداد، سرمایه مورد بیمه ذكر میشود. ماده 3 قانون بیمه ایران درباره موضوعاتی كه باید به طور صریح در بیمهنامه درج گردد، چنین حكم میكند:
«مادهی 3 ـ در بیمهنامه باید امور ذیل به طور صریح قید شود:
لازم به تذكر است كه بسیاری از اطلاعات یاد شده به طور صریح در جدول مشخصات بیمهنامه آمده است و این جدول معمولاً بر اساس «پرسشنامه»[5] تكمیل و از سوی بیمهگذار یا بیمهشده یا هر دو كامل میگردد. اما در رابطه با برخی دیگر از اطلاعات یاد شده بالا به شرایط عمومی و خصوصی بیمهنامه رجوع نمود.
همانطور كه اشاره شد، بیمههای اشخاص در طول سالها قدمت خود، تحول تكاملی مداوم داشته است و با پیدایش موضوعات جدید، نحوهی تنظیم و تكمیل بیمهنامهها یا فروش آنها، ارزیابی خطر، معاینات پزشكی و... متحول شده است. مجموعه اطلاعاتی كه یك بیمهنامه را تشكیل میدهند شامل سه گروه به شرح زیر است:
ـ جدول مشخصات و تعاریف آن،
ـ توافق بیمهای،
ـ شروط بیمهنامه.
4 ـ تعاریف جدول مشخصات
ـ بیمهگر[6] ـ شركت بیمه مجازی است كه براساس قانون و مقررات بیمه در ایران و شرایط عمومی و خصوصی این بیمهنامه، در ازای دریافت حق بیمه، انجام تعهداتی را به عهده میگیرد.
بیمهگذار[7] ـ شخصی حقیقی یا حقوقی است كه قرارداد بیمه را با بیمهگر منعقد و پرداخت حق بیمه را تعهد مینماید.
بیمه شده[8] ـ شخصی است كه احتمال تحقق خطر یا خطرهای مشمول این بیمهنامه برای او انعقاد قرارداد را موجب میشود.
استفادهكننده[9] ـ شخصی است كه در صورت تحقق خطر برای بیمه شده از مزایای بیمهنامه یا قرارداد بیمه استفاده خواهد كرد.
غرامت (سرمایه بیمه)[10] ـ وجهی است كه بیمهگر متعهد است طبق شرایط این بیمهنامه در مقابل بروز خطر یا خطرهای مورد بیمه به ذینفع یا استفادهكننده بپردازد.
حق بیمه[11] ـ وجهی است كه بیمهگذار در مقابل تعهدات بیمهگر میپردازد.
شماره بیمه نامه POLICY NUMBER | تاریخ صدور DATE OF ISSUE | ||
نوع بیمه TYPE OF POLICY ISSUED | بیمه تكمیلی IS ANY RIDER ATTACHED? | ||
تاریخ شروع بیمه DATE OF COMMENCEMENT | تاریخ انقضاء بیمه EXPIRY DATE | ||
مدت بیمه DURATION OF POLICY | مدت پرداخت حق بیمه DURATION OF PREMIUM PAYMENTS | ||
سرمایه بیمه اصلی SUM ASSURED | |||
تغییرات سرمایه بیمه CHANGES IN SUM ASSURED | |||
سرمایه بیمه تكمیلی ADDITIONAL SUM ASSURED, IF ANY | |||
بیمهگزار PROPOSER | شماره شناسنامه BRITISH CERTIFICATE NUMBER OR PASSPORT NUMBER | ||
صادره از ISSUED AT | شغل OCCUPATION OF APPLICANT | ||
نشانی ADDRESSES | تلفن TELEPHONE NUMBER | ||
بیمه شده ASSURED | شماره شناسنامه BRITISH CERTIFICATE NUMBER OR PASSPORT NUMBER | ||
صادره از ISSUED AT | متولد DATE OF BIRTH سال ماه روز YEAR MONTH DAY | ||
استفادهكننده تا اطلاع ثانوی BENEFICIARY | |||
حق بیمه PREMIUM MODE OF PAYMENT | |||
سالانه ANNUAL |
SEMI-ANNUAL | ||
سه ماهه QUARTERLY | ماهانه MONTHLY | ||
5 ـ جدول مشخصات
صفحهی اول بیمهنامه[12] یا به اصطلاح بیمهگران انگلیسی زبان (Face of the policy) شامل اطلاعات مورد نظر بیمهگر و بیمهگذار میباشد. اطلاعات طبقهبندی شده در جدول مشخصات بیمهای را میتوان به شرح زیر تقسیمبندی نمود:
شمارهی بیمهنامه ..................... | تاریخ صدور ...................... | ||
تاریخ شروع ........................ | مدت بیمه ........................... | ||
تاریخ انقضاء ..................... | نوع بیمه .......................... | ||
سرمایه بیمه عمر ................ ریال | سرمایهی فوت بر اثر حادثه[13] ................ ریال | ||
نامه بیمهگذار ................ | شماره شناسنامه ......... | صادره از .................... | |
نامه بیمه شده .............. | شماره شناسنامه ......... | تاریخ تولد روز.. ماه.. سال | |
| محل صدور ................. | ||
شغل و حرفه | نشانی و تلفن | ||
استفادهكننده از سرمایه بیمهای | |||
حق بیمه سالانه | نحوه پرداخت/ شش ماه/ سه ماه/ ماهانه | ||
|
| محل امضای بیمهگر[14] | |
6 ـ توافق بیمهای
توافق بیمهای معمولاً بیانگر تعهدات دو طرف بیمهگر و بیمهگذار است كه معمولاً بدین صورت و مفهوم در بیمهنامهها ذكر میگردد:
«شركت بیمه ............. براساس مندرجات پیشنهاد بیمه مورخ .............. بیمهگذار/ بیمهشده/ و ضمائم آن تعهد مینماید در برابر پرداخت منظم حق بیمه توسط بیمهگذار و طبق شرایط عمومی و خصوصی چاپی و غیرچاپی مندرج در این بیمهنامه و اوراق الحاقی آن، در صورت فوت بیمه شده در طول مدت اعتبار بیمهنامه، سرمایه مندرج در بیمهنامه را به استفادهكننده و در صورت حیات به خود وی پرداخت نماید».
توافق بیمهای معمولاً اساس قرارداد هم تلقی میگردد.
7 ـ شرایط بیمهنامه[15]
شرایط عمومی معمول در بازار بیمه ایران در سال 1347 از سوی سندیكای بیمهگران با اقتباس یا ترجمه از شرایط بیمهنامههای انگلیسی و با مد نظر قرار دادن قوانین مدنی و قانون بیمهی مصوب 1316 تنظیم گردید كه پس از تأسیس بیمه مركزی ایران در سال 1350، شورای عالی بیمه كه یكی از اركان بیمه مركزی است، ادامه استفاده مؤسسات بیمه از این شرایط را تا تنظیم شرایط جدید بدون مانع اعلام نمود.
با توجه به شرایط موجود در بیمهنامهها، آنها را به سه دسته خاص و كلی تقسیمبندی میشوند:
ـ شرایط عمومی،
ـ استثنائات،
ـ شرایط خصوصی.
شرایط عمومی
شرایط عمومی به مجموعه شرایطی گفته میشود كه كاربردی یكسان و عام دارند و معمولاً بیمهگران آنها را به صورت چاپی در ظهر بیمهنامه درجه مینمایند. شرایط عمومی معمولاً ناظر به احكام آمرهی قانون بیمه است و بیمهگر و بیمهگذار ملزم به رعایت آنها میباشند. در بعضی از قسمتها هم این شرایط، شامل توافقهای عمومی است كه معمولاً باید بین بیمهگر و بیمهگذار انجام شود. همانطور كه قبلاً تقسیمبندی گردید، شروط بیمهنامه را میتوان به شرایط عمومی، استثنائات و شرایط خصوصی تقسیم كرد. مجموعه این شرایط، روابط بین بیمهگر و بیمهگذار و محدودهی پوشش بیمهای را تعیین مینماید.
به منظور آشنایی شما با شرایط عمومی بیمهنامه به بررسی نمونهای از شرایط بیمهنامههای یكی از شركتهای بیمه میپردازیم.
با بررسی شرایط عمومی و آگاهی بر روابط بین بیمهگر و بیمهگذار، لازم است به استثنائات بیمهنامه به طور اعم اشارهای شود.
استثنائات[16]
خطر جنگ[17]
در صورتی كه بیمه شده در نتیجهی عملیات تعرضی و تدافعی یا هر نوع حادثه دیگری كه جنبه نظامی در مقابل نیروی مهاجم داشته باشد، فوت نماید، بیمهگر فقط ذخیره ریاضی بیمهنامه را تا روز حادثه خواهد پرداخت. چنانچه بیمه شده به عنوان نظامی یا در تشكیلات نظامی تحت هر عنوان به جنگ فرستاده شود، بیمهنامه از تاریخ تجهیز بیمه شده به بیمه معلق تبدیل میشود، حتی اگر بیمهگر بر اثر بیاطلاعی به دریافت حق بیمه از بیمهگذار ادامه داده باشد. در این صورت چنانچه به هر علتی خطری پیش آید، بیمهگر فقط ذخیره ریاضی سرمایه بیمه را تا روز تعلیق خواهد پرداخت و حق بیمههای اضافی دریافتی احتمالی از تاریخ تعلیق مسترد خواهد شد.
بیمهنامه معلق، شش ماه پس از ختم عملیات جنگی با برگشت بیمه شده به حال عادی و با در نظر گرفتن شرایط بیمهنامه، مبنی بر اینكه وضع مزاجی بیمه شده رضایت بخش است، به حالت اولیه اعاده خواهد شد. در صورتی كه بیمه شده در كشوری كه در حال جنگ است، فوت كند با بیمهگذار و ورثهی قانونی اوست كه ثابت نمایند كه فوت بیمه شده به علت عملیات جنگی نبوده است و بیمهنامه حالت تعلیق نداشته و در غیر این صورت بیمهگر فقط ذخیره ریاضی بیمه را خواهد پرداخت.
2 ـ 2 ـ 14 ـ سعی در خودكشی[18]
در صورتی كه بیمهشده بر اثر خودكشی یا سعی در خودكشی در طول مدت دو سال از تاریخ شروع قرارداد بیمه یا از تاریخ برقراری مجدد فوت نماید، قفط ذخیره ریاضی بیمهنامه پرداخت میشود، مگر اینكه ورثهی قانونی بیمه شده با دلایل كافی ثابت نمایند كه خودكشی غیرارادی بوده است. اما چنانچه دو سال از مدت بیمه یا از تاریخ برقراری مجدد گذشته باشد، تمام سرمایه بیمه پرداخت میشود. اما چنانچه استفادهكننده یا بیمهگذار مسبب مرگ بیمهشده باشد، در این صورت فقط ذخیره ریاضی به سایر استفادهكنندگان یا ورثهی قانونی او پرداخته خواهد شد.[19]
شرایط خصوصی
شرایط خصوصی، شرط یا شروطی است كه طی توافق جداگانهای در مواردی خاص، بین بیمهگر و بیمهگذار پدید میآید. در چنین شرایط بیمهگر و بیمهگذار میتوانند با توجه به اصول اساسی بیمهنامه و در چهارچوب قانون بیمه و مفاد پیش بینی شده در شرایط عمومی، شروط خاص دیگری را به منظور گسترش تعهد یا تحدید آن به عمل آورند كه این گونه توافقها معمولاً تحت عنوان شرایط یا شرط خصوصی در صفحهی اول بیمهنامه درج میگردد.
گاهی اوقات ممكن است كه شرایط خصوصی با شرایط عمومی یا «شرایط پیوست»[20] بیمهنامه مغایرت داشته باشد كه در این چنین موردی براساس عرف، شرایط خصوصی به ترتیب بر شرایط پیوست و شرایط عمومی بیمهنامه حاكمیت دارد؛ یعنی چنانچه شرطی مغایر شروط عمومی یا شرایط پیوست یك بیمهنامه باشد، توافق اخیر بر سایر شروط ارجحیت دارد و بیمهگر و بیمهگذار ملزم به رعایت و اجرای آن هستند.
برای مثال، بهتر است اشارهای به جنگ تحمیلی ایران و عراق بنماییم: برای اولین بار در تاریخ بیمههای اشخاص در جهان، شركتهای بیمه ایرانی، اقدام به ارائه پوشش خطر جنگ برای رزمندگان خطوط مقدم، پشت جبهه و مناطق جنگی نمودند. این توافق بیمهای كه با دریافت حق بیمه اضافی به ترتیب برای حضور در خطوط مقدم 5 درصد، پشت جبهه 5/1 درصد و مناطق جنگی 4 در هزار تعیین شده بود، نیروهای رزمنده را تحت پوشش بیمهای قرار داد، این شرط جزء شروط خصوصی بیمهنامه محسوب میگردید و ارجحیت بر شروطی داشت كه در صورت مشاركت بیمه شده در عملیات جنگی و تدافعی، بیمهنامه را به حالت تعلیق در میآورد.
8 ـ انواع اصلی بیمههای اشخاص
شركتهای بیمهای كه در كار صدور بیمههای اشخاص فعالیت مینمایند، معمولاً پنج نوع از قراردادهای بیمهای اشخاص را صادر میكنند كه هر یك از این نوع پوششهای بیمهای، خود به تعداد زیادی طرحهای دیگر كه بر اساس نیاز جامعه بیمهگذاران تهیه گردیده است، تقسیم میشود كه براساس كاربرد هر یك از آنها در جهان امروز، مشخصات آنها را به طور خلاصه توضیح داده خواهد شد. بیمههای اشخاص را اصولاً و در اغلب كتب، رسالات یا نظریات كارشناسان به 5 دسته اصلی و اساسی و براساس نوع پوششهایی كه ارائه میدهند، به شرح زیر تقسیمبندی كردهاند:
الف: بیمههای عمر،
ب: بیمههای مستمری،
پ: بیمههای حوادث،
ت: بیمههای درمانی،
ث: بیمههای بازنشستگی.
بخش دوم
بیمههای عمر و مستمری
انواع بیمههای عمر
بیمههای اشخاص را براساس نیاز افراد و جوامع انسانی میتوان به چندین نوع و شكل تقسیمبندی نمود. متخصصین بیمههای اشخاص تقسیمبندیهای گوناگون و متنوعی را در این زمینه ارائه دادهاند. مؤلف كتاب «بیمههای عمر»[21] قراردادهای بیمههای عمر را به 4 دسته كلی به شرح زیر تقسیمبندی نموده است:
الف: بیمههای عمر زمانی[22]؛ به شرط فوت یا خطر فوت ساده زمانی.
ب: بیمههای تمام عمر[23]،
پ: بیمههای پسانداز[24]
ت: مستمریها[25].
1 ـ بیمهی عمر خطر فوت ساده[26] (عمر ساده زمانی)
بیمه عمر خطر فوت ساده یا به اصطلاح دیگر، بیمه عمر ساده زمانی، نوعی از بیمه عمر است كه پوشش بیمهای را برای مدت معینی ارائه میدهد و سرمایه بیمه صرفاً در صورت فوت بیمه شده در اثنای مدت اعتبار قرارداد قابل پرداخت است و در صورتی كه بیمه شده تا پایان مدت قرارداد در قید حیات باشد، وجهی بابت تعهدات بیمهگر به بیمهگذار، پرداخت نخواهد شد. اینگونه بیمهنامه برای مدتهای كمتر از یك سال یا چندین ده سال میتواند صادر گردد و بیمه شده را تا سن 65 یا 70 سالگی تحت پوشش قرار میدهد.
در این بیمهنامهها میتوان شرط كرد كه پس از انقضای مدت بیمه كه ممكن است پنج، ده یا پانزده سال یا بیشتر باشد، بیمهنامه مجدداً و بدون انجام شدن معاینات پزشكی تمدید گردد. البته شركتهای بیمه صادركننده بیمههای عمر ساده زمانی، با دقت و وسواس بیشتری پرسشنامههای پزشكی را بررسی میكنند و محدودیتهای خاصی را برای این گونه پوششها مد نظر قرار میدهند. كه از جمله این محدودیتها میتوان از محدودیت سرمایه یا محدودیت سنی نام برد.
به عبارت سادهتر، میتوان گفت كه بیمه عمر زمانی ساده یك پوشش بیمهای موقت محسوب میگردد و به همین دلیل است كه حق بیمه این نوع پوشش در مقایسه با سایر انواع بیمهای نسبتاً ارزانتر میباشد كه علت آن به جهت این است كه بیمهگر در زمان پیری كه معمولاً درصد مرگ و میر بالا میرود، تعهدی نسبت به پرداخت سرمایه بیمهای ندارد. بیمهگر در بیمه عمر زمانی، بروز یك حادثه احتمالی را بیمه مینماید و حال آن كه در بیمههای تمام عمر، قراردادها بیمه یك خطر محتمل و قطعی را تحت پوشش قرار میدهد.
بیمه عمر در خطر فوت ساده (ساده زمانی) دارای مزایایی به شرح زیر است:
الف ـ با توجه به اینكه حق بیمه آن در مقایسه با سایر طرحهای بیمهای ارزان است، بیمه شده میتواند با حق بیمههای كم، پوشش بیمهای مناسبی را اخذ نماید.
ب ـ تورم اثر ناچیزی بر روی این نوع بیمه دارد؛ زیرا با توجه به حق بیمه اندك آن بیمهگذار میتواند به راحتی افزایش سرمایه بدهد و بدین سان آثار مخرب تورم را خنثی سازد.
1 ـ 1 صور مختلف بیمههای خطر فوت سادهی زمانی
1 ـ 1 ـ 1 بیمهنامههای قابل تمدید[27]
در بسیاری از بیمهنامههای خطر فوت ساده با زمان پنج یا ده ساله، شرط تمدید و تجدید بیمهنامه برای مدت معین دیگری بدون انجام شدن معاینات پزشكی پیشبینی شده است. این حق اختیار به بیمه شده اجازه میدهد كه در پایان اولین دوره اعتبار بیمهنامه، آن را بدون انجام معاینات پزشكی و بدون در نظر گرفتن وضعیت جسمانی بیمه شده تمدید نماید. در واقع تمدید بیمهنامه با پرداخت حق بیمه مربوط به همان سن و سال و بدون ارائه اسناد و مدارك، دال بر قابلیت بیمه شدن بیمهشده، تمدید میگردد.
لازم به تذكر است كه معمولاً شركتهای بیمه برای این گونه بیمهشدگان محدودیت سنی قائل میشوند كه این محدودیت بین سنین 60 تا 65 سالگی است و مدت تمدیدی هم برای سالهای معینی است كه نمیتواند از پنج سال بیشتر باشد.
بیمهنامه عمر زمانی، بدون شرط تمدید، بیمه شده را در وضعیت نامساعدی قرار میدهد. مثلاً بیمهشدهای كه در زمان تمدید قرارداد از وضعیت جسمانی مطلوب و مناسبی برخوردار نیست یا شغل و حرفهی خطرناك و خطرآفرینی را پیشه نموده، ممكن است نتواند به اخذ پوشش بیمهای اقدام بنماید و شیرازهی زندگی وابستگان به او با خطر بیثباتی مواجه گردد.
2 ـ 1 ـ 1 شرط قابل تبدیل[28]
در بسیاری از بیمهنامههای عمر زمانی ساده، شرط قابل تبدیل بیمهنامه به یك بیمه دائمی پس از تعیین و پرداخت حق بیمه واقعی آن بدون ارائه مستندات پزشكی قابل بیمه شدن از سوی بیمه شده منظور میگردد. بعضی از شركتهای بیمه این حق را برای بیمهشده در طول چند سال اول محفوظ میدارند كه معمولاً بین 4 تا 7 سال اول در نظر گرفته میشود و این محدودیت برای كم كردن آثار منفی این تغییر و تبدیلها میباشد و در واقع به منظور جلوگیری از انتخاب مخالف به ضرر بیمهگر طرحریزی شده است.
تغییر بیمهنامه در تمام طول اعتبار قرارداد بیمه عمر مجاز است و مبنای محاسبه حق بیمه میتواند «سن زمان تغییر» یا «سن اصلی زمان انعقاد قرارداد» باشد و به همین جهت بسیاری از شركتهای بیمه، تبدیل بیمهنامه را بر اساس سن اصلی زمان انعقاد قرارداد و آن هم تا پنج سال اول مجاز دانستهاند و حق بیمه را محاسبه و ما به التفاوت آن را از زمان صدور بیمهنامه اولیه از بیمهشده اخذ مینمایند. اینكه به دو نمونه جدول تهیه شده حق بیمه عمر ساده زمانی توجه كنید.
نمونه جدول حق بیمه سالیانه عمر زمانی برای سرمایه 1000 ریال (انفرادی)
سن مدت بیمه | 1 | 5 | 10 | 150 | 20 |
20 | 79/4 | 91/4 | 01/5 | 14/5 | 37/5 |
25 | 06/5 | 13/5 | 33/5 | 64/5 | 03/6 |
30 | 31/5 | 60/5 | 05/6 | 57/6 | 19/7 |
40 | 54/2 | 27/8 | 34/9 | 59/10 | 01/12 |
50 | 98/12 | 73/14 | 24/17 | 08/20 | ــ |
حق بیمه ثابت سالانه یك سرمایه پنج نرخ برای سن 20 سال و مدت 10 سال سرمایه فرض میلیون ریال برای مدت 10 سال
3 ـ 1 ـ 1 بیمه عمر مانده بدهكار[29]
یكی دیگر از صور مختلف بیمه عمر زمانی یا بیمه به شرط فوت بیمه عمر ماندهی بدهكار است كه در آن سرمایه بیمهنامه متغیر است و همه ماهه با پرداخت اقساط كم میشود. این گونه پوشش بیمهای، مناسب افرادی است كه از بانكها یا مؤسسات اعتباری وامهایی برای خرید ساختمانهای مسكونی یا محل كسب و كار دریافت داشتهاند و با توجه به اینكه اقساط خود را ماهانه پرداخت میكنند، حق بیمه به صورتی محاسبه گردیده است كه با سرمایه متغیر و رو به كاهش بیمهنامه در هماهنگی و تناسب باشد. معمولاً این كاهش سرمایه در سالهای آخر به صفر میرسد كه نمودار بازپرداخت وام، وامگیرنده است. در این گونه پوششها نحوهی پرداخت حق بیمه به دو صورت است:
الف: پرداخت حق بیمه ثابت معادل مدت قرارداد بیمه،
ب: پرداخت حق بیمه ثابت كمتر از مدت قرارداد بیمه.
در زیر به دو نمونه از این نوع جداول حق بیمه اشارهای میكنیم:
حق بیمه سالانه بیمه عمر زمانی انفرادی با سرمایه نزولی
مدت پرداخت حق بیمه مساوی مدت بیمه
سرمایه 1.000 ریال
سن مدت بیمه | 2 | 5 | 10 | 15 |
20 | 66/2 | 23/2 | 18/2 | 25/2 |
30 | 04/3 | 59/2 | 65/2 | 86/2 |
40 | 71/4 | 09/4 | 31/4 | 79/4 |
حق بیمه سالانه
حق بیمه سالانه بیمه عمر زمانی انفرادی با سرمایه نزولی
مدت پرداخت حق بیمه مدت بیمه
سرمایه 1000
مدت پرداخت | 1 | 3 | 7 | 10 |
سن مدت بیمه | 2 | 5 | 10 | 15 |
20 | 80/4 | 79/4 | 90/3 | 00/4 |
30 | 35/5 | 40/5 | 55/4 | 85/4 |
40 | 26/11 | 87/7 | 83/6 | 48/7 |
مدت پرداخت 7 سال ـ مدت بیمه 10 ـ سن 20
حق بیمه سالانه «سرمایه فرضی»
2 ـ موارد استفادهی بیمههای عمر زمانی (به شرط فوت)
بیمههای عمر زمانی دارای مزایایی به شرح زیر است:
1 ـ 2 برای افرادی كه دارای درآمدهای كم و تعهدات خانوادگی زیاد هستند و از نگرانی شدید نسبت به آینده افراد وابسته خود رنج میبرند، تأمین بسیار مناسبی را ارائه میدهد.
2 ـ 2 برای افرادی مناسب است كه كلیه امكانات مالی خود را در راهاندازی كسب و حرفهای سرمایهگذاری نمودهاند و این حرفه هنوز در مراحل اولیه بازدهی خود است و مرگ نابهنگام میتواند همزمان باعث نابودی این حرفه جدید و اساس و بنیان خانوادگی وی گردد.
3 ـ 2 در سنین پیری حافظ اصل فرضیهی قابل بیمه شدن است؛ زیرا چنانچه بیمه عمر زمانی با شرط تبدیل در سالهای اولیه كه انسان جوان است، اخذ نگردد در سنین پیری ممكن است كه از نظر سلامتی در وضعیتی نباشد كه بتواند اقدام به اخذ پوشش بیمهای بنماید.
4 ـ 2 برای افراد عادی كه دارای فرزندان زیاد و مسئولیتهای فراوانی میباشند به عنوان یك پوشش تكمیلی سرمایهگذاری دارای كاربرد فراوان است.
3 ـ بیمه عمر به شرط حیات:
بیمه عمر به شرط حیات، نوعی قرارداد بیمه است كه براساس آن، سرمایه بیمه به صورت یكجا و در صورت حیات بیمه شده در طول مدت اعتبار قرارداد پرداخت میگردد. اگر بیمه شده قبل از انقضای قرارداد فوت نماید، براساس شرایط قرارداد، بخش یا تمامی حق بیمههای دریافتی با بهره یا بدون بهره براساس شرایط قرارداد، برگشت داده میشود.
این نوع از قرارداد بیمه معمولاً برخلاف شرایط و عرف بیمهنامههای عمر است كه صرفاً فوت را تحت پوشش قرار میدهد. هدف این نوع بیمهنامهها، صرفاً پرداخت سرمایه معینی در صورت در قید حیات بودن بیمه شده میباشد.
این نوع از بیمهنامه برای افرادی مناسب و خوب است كه تشكیل خانواده ندادهاند و افراد وابسته به خود ندارند و میخواهند در ایام پیری از یك رفاه مادی بهتری برخوردار باشند. در این گونه بیمهنامهها، معمولاً نوع بیمهنامه بدون برگشت حق بیمه، برای بیمهگذاران بهتر و مناسبتر است، اما از لحاظ اخلاقی و در انظار مردم برای شركتهای بیمه مناسب نمیباشد. لذا نوع بیمه به شرط حیات با برگشت حق بیمه ترجیح داده میشود؛ زیرا در شخص بیمه شده این احساس را ایجاد میكند كه او تمایل به زنده ماندن را تا پایان قرارداد بیمه داد.
شركتهای بیمه در فروش این گونه بیمهنامهها، فرض را بر سلامت و صحت بیمهگذار میگذارند و آن دقت و وسواسی را اعمال نمینمایند كه در مورد بیمهنامههای به شرط فوت یا مختلط پسانداز نشان میدهند. در چنین مواقعی، حتی اگر بیمه شده، كمی بعد از انعقاد قرارداد فوت نماید، ضرر و زیان شركت بیمه صرفاً محدود به كارمزد پرداختی به دلالان و كارگزاران بیمه و همچنین هزیههای اداری میگردد و به همین دلیل، شركتهای بیمه به منظور صدور این نوع بیمهنامهها اقدام به انجام دادن معاینات پزشكی نمینمایند.
این بیمهنامهها صرفاً جنبهی پساندازی دارند و دیگر خطر فوت بیمهشده تحت پوشش قرار نمیگیرد. بیمه به شرط حیات یكی از انواع بیمهنامههایی است كه كارفرمایان برای كارگران خود میخرند. لازم به تذكر است كه پرداخت حق بیمه معمولاً با مشاركت كارفرما و مستخدمین و براساس درصد توافقشدهای انجام میپذیرد.
این نوع از قرارداد بیمه عمر از اقبال بیمهگذاران برخوردار نبوده و زیاد هم شناخته شده نیستند؛ زیرا به منظور هدفهای پس از مرگ بیمه شده از قبیل پرداخت مالیات بر ارث و غیره نمیتوان از آن استفاده كرد.
در بیمهنامههای به شرط حیات و یا برگشت حق بیمه، ارزش بازخرید مد نظر قرار میگیرد و سرمایه قابل پرداخت در زمان فوت بیمه شده تا حدود خیلی زیاد در ارتباط با ارزش بازخرید منظور شده در بیمهنامه قرار دارد.
در بیمهنامههایی كه شرط برگشت تمامی حق بیمه و آن هم بدون بهره منظور شده است، در صورت فوت بیمه شده، ارزش بازخرید به صورت اختیاری از سوی شركت بیمه تعهد شده است كه معمولاً معادل حق بیمههای پرداختی، منهای حق بیمه سال اول خواهد بود. البته شركتهای بیمه حق بیمه سال اول را با كسره 5 الی 10 درصد پرداخت مینمایند.
در قراردادهای بیمه به شرط حیات كه پرداخت حق بیمه با نرخ بهره منظور شده است، در صورت فوت بیمه شده، میزان بهره كمتری در مورد حق بیمههای برگشتی اعمال خواهد شد. در مورد بیمهنامههایی كه مشروط به عدم برگشت حق بیمهاند پرداخت ارزش بازخرید متداول نیست.
لازم به تذكر است كه كارمزد قابل پرداخت به دلالان و نمایندگان برای این نوع بیمهنامهها فوقالعاده اندك و ناچیز است، البته بعضی از شركتهای بیمه كارمزد تمدیدی هم به نمایندگان پرداخت مینمایند كه درصد آن براساس بیمهنامهها متغیر است.
4 ـ بیمه تمام عمر[30]
برخلاف بیمههای عمر زمانی یا «به شرط فوت» كه سرمایه بیمه در صورت فوت بیمه شده در اثنای اعتبار قرارداد بیمه قابل پرداخت است، بیمههای تمام عمر سرمایه بیمه را بدون توجه به زمان وقوع آن و مشروط به پرداخت مینماید.
بیمههای تمامر عمر را میتوان به دو صورت با شركتهای بیمه منعقد نمود: نوع اول بیمهنامه با پرداخت حق بیمه در طول مدت قرارداد است و نوع دوم بیمهنامه با محدودیت در مدت پرداخت حق بیمه است. در این نوع بیمهنامهها، معاینات كامل پزشكی مورد نیاز نیست، بلكه معمولاً فرمهای مربوط به پرسشنامه پزشكی توسط بیمهشده تشكیل میگردد یا این كه پزشك معتمد شركت بیمه، ضمن تكمیل فرم پرسشنامه، بیمهشده را هم معاینه مینماید.
1 ـ 4 بیمه تمام عمر با پرداخت حق بیمه در تمام طول قرارداد[31]
بیمه تمام عمر برای سالهای متمادی، یكی از شناختهترین انواع بیمههای عمر مورد درخواست اكثریت مردم در كشورهای مترقی و صنعتی بوده است. تعهد شركتهای بیمه در قبال دریافت حق بیمه، پرداخت سرمایه معین و مشخصی در زمان بروز حادثه «فوت» بوده است. عرف در بعضی از شركتهای بیمه بر این است كه چنانچه بیمه شده به سن 80 سالگی برسد، پرداخت حق بیمه متوقف میگردد. در بیمهنامههای با مشاركت در منافع، بیمهگذار محق به دریافت سود حاصل از سرمایهگذاری شركت بیمه میباشد كه براساس توافق باید هرچند مدت یكبار تقسیم گردد.
این نوع بیمهنامهها بهترین نوع برای تأمین پوشش مورد نیاز وابستگان شخص و واقعیترین نوع بیمهنامه است؛ زیرا عوامل سرمایهگذاری به صورت خیلی ناچیزی در آن دخالت دارد. لازم به توضیح است كه ذخایر انباشته شده در این نوع بیمهنامه سرمایهگذاری میگردد كه سود حاصل از سرمایهگذاری در محاسبات حق بیمه منظور گردیده است. یكی از مزیتهای این نوع بیمهنامه ارزان بودن آنهاست. لذا برای افرادی مناسب است كه قادر به پرداخت حق بیمه كمتری هستند و میخواهند از پوشش مناسبی هم بهرهمند گردند.
اما از عیوب این نوع بیمهنامهها پرداخت حق بیمه یكسان در زمان پیری و ایامی است كه درآمد شخص كاهش مییابد. البته اشخاص بازنشسته میتوانند بیمه خود را به صورت یك بیمهنامه با سرمایه مخفف درآورند و پرداخت حق بیمه را متوقف نمایند.
در بیمهنامههای تمام عمر، پس از دو یا سه سال پرداخت حق بیمه، میتوان بیمهنامه را بازخرید نمود یا آن را تبدیل به سرمایه مخفف كرد.
2 ـ 4 ـ بیمه تمام عمر با پرداخت حق بیمهی محدود[32]
این بیمهنامه همان طور كه از نام آن مستفاد میگردد، یكی از انواع بیمهنامههای تمام عمر است كه صرفاً نحوهی پرداخت حق بیمه برابر تمام طول مدت قرارداد نخواهد بود، بلكه با توافق بیمهگر و بیمهشده، پرداخت حق بیمه تمام عمر به مدت معینی كاهش پیدا خواهد كرد.
بیمهشده میتواند توافق كند كه پرداخت حق بیمه همزمان با بازنشستگی او كاهش پیدا كرده و متوقف شود؛ زیرا در زمان بازنشستگی درآمد شخص كاهش مییابد و با این توافق او دارای پوشش بیمهای است كه حق بیمه آن كاملاً پرداخت گردیده است. البته اگر بیمهشده در آن زمان نیاز به ادامه پوشش برای خود نداشته باشد، یعنی فرزندانش بزرگ شده و نیاز به حمایت مالی او نداشته باشند، میتواند بیمهنامه را بازخرید كند و مبلغی كلی و اساسی از این طریق به دست آورد. به این نمونه توجه كنید:
اگر بیمه شده در سال، 2800 ریال حق بیمه برای تمام مدت عمر بپردازد، میتوان یك بیمهنامهی تمام عمر با سرمایه تقریبی 000/160 ریال از نوع بدون مشاركت در منافع از شركت بیمه خریداری نماید. اما اگر همان بیمه شده بخواهد سالی 2800 ریال حق بیمه را برای مدت 30 سال پرداخت نماید تا پرداخت حق بیمه در 60 سالگی او متوقف گردد، یا میتواند یك بیمهنامه با سرمایه 000/120 ریال از نوع با مشاركت در منافع خریداری نماید كه سرمایه به افراد ذینفع او پرداخت شود یا یك بیمهنامهی مختلط پسانداز با سرمایه 000/100 ریال دریافت دارد كه سرمایه بیمه با رسیدن او به سن 60 سالگی پرداخت شود. اگر بیمه شده بخواهد بیمهنامهی تمام عمر با پرداخت حق بیمه محدود را پس از رسیدن به سن 60 سالگی اخذ نماید، مبلغ بازخرید معادل 000/70 ریال بیشتر نخواهد بود
جهت دریافت فایل بیمه های اشخاص لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 9,900 تومان
برچسب ها : بیمه های اشخاص , دانلود بیمه های اشخاص , بیمه , مدیریت , بیمهی عمر خطر فوت ساده , بیمهنامههای قابل تمدید , پرداخت حق بیمه , بیمه عمر , تكامل بیمههای اشخاص , حق بیمه , انواع اصلی بیمههای اشخاص , شرایط بیمهنامه , حق بیمه سالانه , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه