دسته: علوم اجتماعی پیشگفتار در حال حاضر مسأله بیكاری، به ویژه برای جوانان، از معضلات بسیار مهم كشور محسوب می شود و در تمامی برنامه ها و سیاست‌گذاری‌های كشوری و منطقه ای از محورهای اساسی محسوب می گردد ایجاد اشتغال، توسط دو بخش دولتی و خصوصی انجام می‌گیرد و در وضعیت كنونی كشور، با توجه به محدود بودن توانایی جذب آنان در مراكز دولتی، راهی جزء به كارگماری آنان در بخش
قیمت فایل فقط 3,900 تومان
بیكاری و ایجاد فرصت‌های شغلی در صنوف
پیشگفتار
در حال حاضر مسأله بیكاری، به ویژه برای جوانان، از معضلات بسیار مهم كشور محسوب می شود و در تمامی برنامه ها و سیاست‌گذاری‌های كشوری و منطقه ای از محورهای اساسی محسوب می گردد. ایجاد اشتغال، توسط دو بخش دولتی و خصوصی انجام می‌گیرد و در وضعیت كنونی كشور، با توجه به محدود بودن توانایی جذب آنان در مراكز دولتی، راهی جزء به كارگماری آنان در بخش خصوصی و خود اشتغال وجود ندارد. با توجه به اینكه عمده فعالیتهای بخش خصوصی كشور و ایجاد خود اشتغالی ها در كسب و كارهای كوچك و متوسط در قالب انواع صنوف تولیدی، خدمات فنی، خدماتی و توزیعی انجام می گیرند و همچنین امروزه این كسب و كارها به دلیل ویژگی های خاصی (چون انعطاف پذیری بیشتر، تربیت نیروی كار ماهر، صرفه جویی در مصرف سرمایه و سرمایه كمتر، امكان اشتغال افراد جوان، سالمندان، زنان، كاركنان پاره وقت و حتی افراد معلول، وابستگی ناچیز به محصولات خارجی و صرفه جویی در استفاده از ارزهای خارجی بر مشكلات روزافزون حاصل از بیكاری، سه توصیه اصلاح قوانین بازار كار، تشویق بخش خصوصی و اعمال مدیریت بهینه بر منابع نفتی را به كشورهای منطقه ما ارایه كرده اند كه در آن به برنامه تشویق بخش خصوصی به فعالیت های كسب و كارهای كوچك و متوسط متمركز شده اند.
به دلیل این كه فعالیت های تولیدی و خدمات فنی صنوف از فعالیتهای زیربنایی و مولد كشور محسوب می شوند، بنابراین این مطالعه مسایل اشتغال زایی و ایجاد فرصت های شغلی را در صنوف تولیدی و خدمات فنی كشور مورد بررسی قرار می دهد. اشتغال زایی در صنوف تولیدی و خدمات فنی از دیدگاه خرد (واحدهای صنفی) و همچنین از دیدگاه كلان (بخش صنوف كشور) بررسی شده است. فصل اول شامل تعاریف بیكاری و انواع آن، فصل دوم وضعیت فعالیت و تحولات واحدهای صنفی كشور توأم با اشتغال آن ها از لحاظ توسعه، ایجاد و جایگاه آن ها در بازار كار كشور پرداخته شده است و در این فصل واحدهای صنفی با بیشترین توان اشتغال زایی توسط شاخص‌های متنوعی مورد شناسائی قرار می گیرند. فصل سوم در سطح كلان عوامل مؤثر بر توسعه صنوف تولیدی و خدمات فنی و فرصت های شغلی آن ها، به تفكیك عوامل درونی و بیرونی مورد بررسی قرار می گیرند. فصل آخر در سطح خرد، هر كدام از واحدهای صنفی در صنوف تولیدی و خدمات فنی به صورت تحقیق میدانی، با استفاده از پرسشنامه جهت اولویت بندی مسایل و مشكلات و راه كارهای اشتغال زایی آنان مورد بررسی قرار گرفته اند.
انواع بیكاری
اشتغال نیروی انسانی مهمترین و اصلی ترین هدف برنامه ریزی در هر كشور است چون داشتن كار یك حق اولیه، قانونی و فطری است و بدون آن زندگی فردی و اجتماعی تأمین نمی شود، چه بیكاری نوعی بیماری و زمینه ساز بسیاری از نابسامانیها و مشكلات می باشد.
بیكاری بیشتر در شهرها رخ می نماید چون افراد بیكار به هر علت و در هر جا كه باشند جهت كاریابی دیر یا زود راهی شهرها می شوند ما بنا به اهمیت مسأله اشتغال و مخاطرات گونه های مختلف بیكاری (جهت آماده شدن زمینة مباحث اصلی) فهرست وار به انواع بیكاری اشاره می نمائیم:
1- بیكاری آشكار
2- بیكاری پنهان
3- بیكاری فصلی
4- كم كاری
5- بركناری
6- نه كاری و ناكاری (مشاغل غیر رسمی)
1- بیكاری آشكار
گروهی از جمعیت فعال كشور كه در 7 روز پیش از مراجعه مأمور سرشماری در جستجوی كار بوده اند و هیچگونه درآمدی ندارند بیكار آشكار شناخته می شوند.
جمعیت بیكار آشكار كشور در منابع مختلف آماری از حداقل یك میلیون و هشتصد هزار نفر تا 5/4 میلیون نفر ذكر گردیده. بین بیكاران آشكار از بی سواد گرفته تا افراد متخصص و فوق تخصص در رده‌های سنی و جنسی مختلف مخصوصاً گروه جوانان فارغ التحصیل (پیوست یك) زنان شهری، مردان غیرماهر مهاجر به شهر ... وجود دارند.
2- بیكاری پنهان
بیكاری پنهان شامل افراد فعال و ظاهراً شاغلی است كه عملاً نقشی در تولید یا پیشرفت كار ندارند و با حذف آنها خللی عمده به گردونه كار وارد نمی آید.
بسیاری از كارمندان ادارات، كارگران اضافی كارگاههای تولیدی، كشاورزانی كه امكانات كشاورزی كافی در اختیار ندارند، بسیاری از پرسنل نهادها و بیشتر مشاغل آزاد و غیررسمی از آن جمله اند.
حل مسأله بیكاری پنهان و مبارزه با آن بسی دشوارتر و پیچیده‌تر از انواع دیگر بیكاری است و برای توسعه و توانمندی كشور گریزی نیز جز مبارزه اصولی با آن نداریم متأسفانه دولتها به دلایل سیاسی، چندان اهمیتی به رفع بیكاری پنهان نمی دهند و به این انبوه بیكاران پنهان كه در اكثر كشورهای جهان سوم تا 50% و حتی بیشتر نیروی شاغل را در بر می گیرد به چشم شاغل می نگرند و بسا جهت اهداف خاص از سر عمد جهت انتصابات سیاسی یا سرگرم كردن بیكاران با تأسیس وزارتخانه، اداره، نهاد و ... بر عمق فاجعه می افزایند. این آسیب خطرناك كه عمدتاً در شهرها وجود دارد اثرات و خطرات اصلی و جانبی خود را در درازمدت و به ضرر همه اقشار كشور در چهره‌های گوناگونی از جمله تورم، گرانی و ... كلاً افت اقتصادی ... می‌نمایاند.
3- بیكاری فصلی
بیكاری فصلی شامل گروهی از شاغلین فعال می شود كه بدلیل مشروط بودن حرفه شان فقط در قسمتی از سال كار می كنند و بقیه اوقات بیكار می مانند این گروه اكثراً شامل روستائیان و كارگرانی می‌شود كه فقط در فصل كشت و برداشت یا میوه چینی كار می كنند و بقیه سال (و بعضاً بیش از نیمی از سال) را بیكار می مانند.
بیكاری فصلی شامل صاحبان بعضی صنایع دستی هم می شود كه كارشان مشروط به وجود بازار یا در اختیار گرفتن مواد اولیه است. عموماً جمعیت بیكاران فصلی مردان میانسال روستائی بوده كه بیش از آنها بی سواد و جز حرفه اصلی فصلی خود مهارتی ندارد و بیشتر فعالیت آنها اوایل بهار و تابستان است همین مسأله یكی از عوامل مهم پائین بودن درآمد روستائیان و فقر مزمن آنهاست كه باید از طریق تعمیم و تشویق صنایع دستی (مخصوصاً قالی بافی) و عمومیت آن به مردان و ایجاد صنایع كارخانه ای كوچك و متوسط در مراكز عمده روستائی با آن به مبارزه پرداخت، این اواخر با ایجاد راههای روستائی، بیكاران فصلی در ایام فراغت جهت مشاغل ساختمانی و كاذب راهی شهرها می شوند و همین خود شروع نامیمونی است جهت پیدا كردن جای پا در شهر و مهاجرت لذا باید با دقت در زمینه محو این نوع بیكاری نیز برنامه ریزی های جامع انجام شود.
4- كم كاری (كه در مقابل پُركاری بكار می رود)
كم كاری شامل افراد فعالی است كه با تمام استعداد جسمی و آمادگی كاری از تمام توان كاری خود استفاده نمی كنند و صرفاً ارتباط خود را با محل كار قطع نكرده، وجدان كار یا شوق خدمت و انجام وظیفه نداشته، بیشتر نیرو و تخصص خود را در اداره و كارخانه و غیره به ضرر خود و جامعه عاطل می گذارند، این آسیب مسری و مزمن نیز بیشتر در جهان سوم دیده می شود، كشورهائی كه فعالین آن از تمام توان كاری و همت خود برای فرد و جامعه مایه گذاشته كار می كنند، صلاحیت بقا و رفاه و آسایش پیدا كرده اند از جمله آلمان، سویس، كره و مخصوصاً ژاپن ... (پیوست دو)
5- بركناری
بركنار كردن افراد شاغل از كار و یا در اختیار نگذاردن تسهیلات شغلی برای افراد فعال به دلایل سیاسی، عقیدتی، مذهبی، گروهی و ...
این قضیه یا عدم دعوت بكار دو خصیصه عمده دارد:
الف – اكثراً شامل افراد تحصیل كرده و متخصص می شود.
ب – در كشورهای جهان سوم كه نیاز وافری بوجود این افراد هست، انجام می شود.
پیامدهای این بركناری كه تعابیر گوناگونی دارد متعدد و عموماً در درازمدت به ضرر مملكت تمام می شود بعضی از این پیامدها از این قرار است:
1- این افراد كه عموماً متخصص هستند بیكار شده – یا بیكار مانده – جامعه از تخصص آنها بهره نبرده است.
2- جامعه متخصص شاغل از سرنوشت آنها احساس ناامنی كرده مجبور می شود افكار سیاسی، عقیدتی خود را منافقانه كتمان كند و ظاهرسازی پیشه نماید.
3- فرد یا افراد متخصص غیرشاغل جهت موفقیت در كاریابی و استخدام با ظاهرسازی و دروغ خود را موافق و شیفته حاكمیت نشان می دهد یا جهت ثبات افكار و عقاید خود و پای‌بندی به آن مسیر دیگری را بر می گزیند.
4- در هر صورت هسته های مخفی و زیرزمینی ضعیف ضد رژیم، از این موارد و افراد بهره برداری كرده تقویت می شوند.
5- بركنار شدگان با عاطل ماندن تخصصشان بكارهای غیررسمی و كاذب كشیده می شوند.
6- بصورت قانونی یا غیرقانونی از كشور خارج شده تخصص خود را به قیمت زندگی ظاهراً راحت و مرفه در اختیار بیگانه می گذارند.
7- ....
6- نه كاری و ناكاری (مشاغل غیر رسمی)
افزونی بی حد جمعیت، بی برنامگی دولت یا برنامه ریزیهای غیرواقعی همراه با مدیریتهای غلط موجب رواج بیكاری‌ها شده كه از عوارض حتمی و ملموس آن شكل گیری و گسترش مشاغل غیررسمی نه كاری: واسطه گری، دلالی، حق العمل كاری، دست فروشی، سیگارفروشی، شاگردی، مسافركشی شخصی، دكه داری ... و بالاخره ناكاری: قاچاقچی گری، رشوه خواری، گدایی، روسپیگری و دزدی ... است.
گسترش بیكاری از آنجا ناشی می شود كه در شرائط فعلی مملكت مشاغل تولیدی محدودیتهای فراوانی از لحاظ مواد اولیه، تأمین ابزار، مدیریتها، تخصص، بازار، ارز (و در مورد كشاورزی اضافتاً خست طبیعت و كم آبی ...) داشته بخش خدمات نیز بی اندازه بزرگ و كاملاً اشباع شده لذا با توجه به افزونی سریع جمعیت داوطلبان جدید كار یا رانده‌شدگان از صنعت و كشاورزی و روستاها ناچار بسوی مشاغل غیررسمی و كاذب كشیده می شوند.
این حرفه های ناسالم مشاغلی هستند كه در چند عامل از قبیل ناهنجاریهای سیستم اقتصادی و ساختار غلط آن، افزونی جمعیت، فشار بیكاری، ركود و تزلزل مشاغل تولیدی و عدم حمایت واقعی از آنها، رشد نظام واسطه گری، دلالی و درآمدهای زیاد آنها، بها ندادن به كارهای سالم و سازنده و در مواردی فرار از مالیات ریشه دارند. از طرف دیگر فشار زندگی، گرانی، تورم باعث شده اقشار وسیعی با وجود شاغل بودن قدرت خرید خود را از دست داده برای جبران این مشكلات و تأمین زندگی دست به انتخاب شغلهای دوم و سوم زده به این گروه بپیوندند. در چند دهة گذشته تعداد اینگونه مشاغل هر چند قابل اعتنا بوده (پیوست سه) ولی هرگز به انبوهی و كثرت امروز نبوده چنانكه تعداد دست فروشان و سیگارفروشها و بساطیها در شهرهای بزرگ (مثل اصفهان كه از این بابت بعد از تهران و همسان مشهد و قبل از تبریز قرار دارد) آنقدر زیاد شده كه از یك مسأله حاشیه ای به متن مبدل شده بعنوان یك مشكل حاد اجتماعی اقتصادی سیاسی و نوعی بیماری شهر بحساب می آید. بیماری كه همواره به دیگران نیز سرایت می كند. (پیوست چهار)
این مشاغل هر چند از هیچ ناحیه ای حمایت نمی شوند و بقول معروف به موئی بندند ولی یكی بدلیل سهل الورود و خود استخدامی بودن آن و نیاز نداشتن به سرمایه زیاد و تخصص، مكان مشخص و گذراندن مقررات ...
سهولت دسترسی و بی تشریفات بودن و عدم تعهد پرداخت حق بیمه و مالیاتها خود باعث روی آوردن سرمایه داران و كارفرماها به این بخش و جلب و جذب نیروهای مورد نیاز خود بصورت غیررسمی شده.
درآمدها در ناكاری و نه كاری متزلزل و ناهمگن بوده از درآمدهای میلیونی قاچاقچیان اصلی یا واسطه های بزرگ تا نان بخور و نمیر ماشین پاك كن و واكسی كنار خیابان و 2 ریالی فروش كنار د كه تلفن در نوسان است.
در زمینه مشاغل غیر رسمی – نه كاری و ناكاری – تا كنون در كشور ما هیچ تحقیق كامل و مدونی انجام نشده و با تمام مصادیق متعددی كه در شهرها دارد اصولاً ناشناخته مانده است، درباره علت پیدایش این مشاغل می توان گفت: «زمانی كه مازادی در نیروی كار بوجود آید و در بخش اقتصاد رسمی، محل اشتغال نباشد این نیروی اضافی كار، به سوی فعالیتهای اقتصادی بخش غیررسمی كشیده می‌شود گمان می رود كه با افزایش شتاب آلود جمعیت ایران و مهاجرتهای بی وقفة روستایی عدم تخصص و تحصیلات مهاجرین به شهرها، احتمالاً گسترش دامنه اقتصاد غیررسمی در سالهای آینده بخش وسیعتری از اقتصاد شهرهای بزرگ ایران را به خود اختصاص خواهد داد و شاید در سالهای نه چندان دور شاهد تولد شاخة جدیدی از جغرافیای انسانی كشورمان باشیم و این شاخة جدید جغرافیایی پیاده‌روها خواهد بود.» (1) (حسین شكوئی مقاله جغرافی‌دانان ایران و مسائل مهم جامعه ما در مجموعه مقالات سمینار جغرافی 1، چاپ اول، مشهد، از انتشارات آستان قدس رضوی 1365 صفحة 170) یكی از صاحبنظران، بعد اصلی اینگونه مشاغل را از دید تولید نگریسته می نویسد:
«مشاغل كاذب شهری به آن دسته از مشاغل شهری گفته می شود كه اولاً به شكل مستقیم و یا غیرمستقیم كمكی به افزایش بهره وری نهایی كار تولیدی نكند، ثانیاً حذف آنها تأثیر بسزایی در نیازمندیهای تولید و توزیع خدمات و كالاها نداشته باشد، در پاره ای از موارد حتی حذف اینگونه مشاغل از صحنه تولید و توزیع كالا و خدمات باعث افزایش بهره وری نهایی كار تولیدی خواهد شد.» (2) (گزارش پلی‌كپی، علل و عوامل گسترش مشاغل كاذب در شهرهای بزرگ از ابوالحسن دانش، وزارت برنامه و بودجه، 1364 صفحه 6.)
این مشاغل كاذب در شهرهای جهان سوم گذشته از آسیبهای اقتصادی فراوان، پیامدهای اجتماعی و روانی فراوانی نیز بدنبال دارد. یكی از خبرگان جامعه شناسی در این باره می نویسد: «در اینگونه جوامع افراد برای فرار از بیكاری و تأمین اقتصاد زندگی به انجام هر كاری تن در می دهند، امكان دارد كه از كارهایی كه پیده كرده اند رضایت نداشته باشند و نارضائی از كار هم كیفیت كار را پائین می‌آورد و هم به فشار روحی و عصبی آنها منجر می گردد در نتیجه فردی خواهد شد كه تقریباً رفتار نامتعادلی دارد بدتر از همه اینكه در اینگونه كارها تأمین هم وجود نداشته باشد. (3) (محمد حسین فرجاد، آسیب‌شناسی اجتماعی و جامعه شناسی انحرافات چاپ اول، تهران، بدر، 1363 ، صفحه 111.)
این جامعه شناسی معتقد است: مشكلات اقتصادی علت عمده آسیبهای اجتماعی قلمداد شده است.
جهت دریافت فایل بیكاری و ایجاد فرصت‌های شغلی در صنوف لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 3,900 تومان
برچسب ها : بیكاری و ایجاد فرصت‌های شغلی در صنوف , دانلود بیكاری و ایجاد فرصت‌های شغلی در صنوف , بیکاری , ایجاد فرصت‌های شغلی در صنوف , فرصت‌های شغلی , علوم اجتماعی , پروژه دانشجویی , خدمات فنی صنوف , بیكاری آشكار , فعالیت های تولیدی , دانلود پژوهش , مشاغل غیر رسمی , دانلود تحقیق , پایان نامه , آسیبهای اجتماعی , دانلود پروژه , بیكاری فصلی