دسته: حقوق حقوق بیمار در 79صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 4,900 تومان
حقوق بیمار
-1 مقدمه
همه انسانها دارای نیازهایی هستند که برای بقا یا رشد و توسعه استعدادهای آنان و کمک به رشد استعدادهای دیگران بایستی بر آورده شود.گاهی پاسخگوئی به این نیازها با موانع غیر قابل اجتناب مثل امراض و حوادث طبیعی روبرو می شود اما موانع دیگری هم وجود دارد که ساخته دست بشر هستند.
حقوق بشر در سطوح ملی و بین المللی متوجه حمایت از افراد بشر در مقابل رنج ها و مشقات ساخته دست انسانها و موانع قابل اجتنابی است که از طریق اعمال محرومیت’بهره کشی’اختناق’آزار و اذیت و کلیه اشکال سوء رفتار توسط گروههای سازمان یافته و قدرتمندی از انسانها بوجود آمده است.(1)
حقوق بشر با تمام انسانها بطور یکسان رفتار می کند’منظور این نیست که با مردم به یک شکل واحد رفتار شود و یا به یک شکل مورد توجه قرار گیرند’لکه این اصل می خواهد که با مردم بطور مساوی رفتار شود و موقعیت های مساوی در اختیارآنها قرار گیرد.حقوق بشر به تفاوتها در فرهنگ های انسانی احترام می گذارد و نیز تصریح می کند مه مردم در نژاد’رنگ’جنس’زبان’مذهب’سیاست’ملیت و....متفاوتند.با این وجود و با در نظر گرفتن حقوق و شان و منزلت آنها’همه انسانها با هم برابرند.
حق سلامت در منشور بین المللی حقوق بشر تحت عنوان "حق بالا ترین استاندارد قابل حصول از سلامت جسمانی و روانی"بیان می شود.این حق وظیفه ای را برای دولت ها در جهت ترفیع و حمایت از سلامت افراد و جامعه شامل ترفیع و پشتیبانی از سلامت و تضمین کیفیت مراقبت های بهداشتی در مانی وضع می نماید.(2)
احترام به حقوق بیمار و تعیین چارچوب قانونی برای آن دارای سوابق ممتد در تاریخ مراقبت های بهداشتی و در مانی کشورهاست.از سال 1960 در اروپا و آمریکا تغییرات اساسی در رفتار بیماران بستری و بیمارستانهای این کشورها مشهود گردید.بیماران بیش از همیشه از مسئولین درمانی’پزشکان و پرستاران خود پیرامون نحوه درمان و مراقبت و وضعیت حقوق خود انتقاد می کردند.بدین ترتیب در پاسخ به توقعات بیماران’اصول قانونی پیرامون رضایت آگاهانه در زمینه رضایت بیمار برای انجام شیوه درمانی’جنبه محرمانه و ممنوعیت فاش کردن اطلاعات بیمار’حفظ حرمت و عزت بیمار و پذیرش بدون تبعیض نژادی’جنسی’وضعیت خوانوادگی’سنی’وضعیت سلامتو نوع بیماری’معلولیت’عقیده سیاسی’وابستگی سندیکایی و....در مجموعه قوانین کشورها ظاهر گردید.منظور از وضع اصول قانونی مذکور که بعدا تحت عنوان "منشور حقوق بیمار"شناخته شد’عبارت بود از حمایت از بیمار درست هنگامی که بیش از همیشه به سبب بیماری آسیب پذیر شده است.(3)
لذا امروزه نیاز به حمایت از افکار و عقاید نو در زمینه حقوق بیماران وجود دارد و دولتها نیز به چند دلیل توجه روز افزونی را به چنین موضوعاتی نشان میدهند:رشد فزاینده بوروکراسی’پیشرفتهای جدید در زمینه تکنولوژی کامپیوتری’تکنیکهای ثبت اطلاعات و پیشرفتهای وسیع در علوم و تکنولوژی پزشکی و بهداشتی بر انتظارات و توقعات بیماران افزوده است.
بیماران تشخیص بیماریشان را می پرسند و می خواهند مطمئن شوند که مراقبتهای بهداشتی درمانی مناسب در موردشان انجام می شود و در صورتیکه انتظارات منطقی آنها برآورده نشود’عکس العمل نشان می دهند.ارائه دهندگان مراقبتها با این حقیقت روبرو شده اند که بیماران آماده مطالبه حقوق اساسی خود هستند.(4)
-2 بیان مساله
تاکید بر حقوق اساسی انسان در مراقبت های بهداشتی و درمانی خصوصا حفظ شان بیمار به عنوان یک انسان زمانی اهمیت می یابد که آسیب پذیری بیمار او را به آسانی در معرض تخلفات و نقاط ضعف سیستم بهداشتی و در مانی قرار می دهد.از خصوصیات عصر ما نه تنها بعد فردی بلکه بعد اجتماعی حقوق بیماران می باشد و از این جهت بر حقوق درمانی و مراقبتها’پوشش اجتماعی کافی و اطلاعات مناسب در زمینه خدمات بهداشتی و درمانی و حق بهره لرداری از پیشرفتهای اجتماعی تاکیدی دوباره می شود.فشارهای اقتصادی’طب مدرن و انتظارات بیماران فاکتورهای مهمی هستند که بر شناسائی حقوق بیماران اثر می گذارند.بنابراین فاکتورهای متعددی به این وفاق منجر می شود که ما نیاز به رشد اصول وابسته به حمایت از افراد در مراقبتهای بهداشتی و درمانی و تاکید بر حقوق بیماران بعنوان ضامنی موثر داریم.(5)
بیماری که در اثر آسیب های جسمی و روحی به یک مرکز پزشکی مراجعه می کند’دارای حقوقی رسمی و قانونی است.در سالهای اخیر ملاحظات سیاسی’اخلاقی’اقتصادی و اجتماعی فراوانی در جهت حفظ حقوق بیماران در دنیا مورد توجه قرار گرفته است.این توجهات را می توان در بازگشت به ارزشهای بنیادی حقوق انسان هم چون اندیشه احترام به فرد که حقوق بیمار بر اساس آن بنا نهاده شده است’نسبت داد.به این ترتیب ضوابط و مقرراتی پیرامون حقوق بیمار تحت عنوان "منشور حقوق بیمار"تدوین شد.هدف از منشور حقوق بیمار عبارت است از دفاع از حقوق انسان به منظور حفظ حرمت و عزت او’برای اطمینان از این که در مواقع بیماری و بویژه در فوریتهای پزشکی بدون تبعیض سنی و جنسی و دارا بودن قدرت مالی از جسم و جان و سلامی او مراقبت کافی به عمل خواهد امد و این مراقبت در محیطی سرشار از احترام و با کیفیت مطلوب ارائه خمواهد شد.(3)
امروزه در نتیجه ارتباطات’بیماران نسبت به گذشته آگاهی بیشتری در مورد خدمات پزشکی کسب کرده اند.توجه رسانه های گروهی به دانش پزشکی’مردم را از بسیاری از حق انتخابهای ناشناخته قبلی در مورد مراقبتهای بهداشتی و در مانی و تکنولوژی های جدید آگاه می سازد.انقلاب مهمی در حقوق بیمار از بطن این دانش جدید شکل گرفته است.(5)
بدین ترتیب اگاه کردن بیمار یک وظیفه عرفی و اخلاقی است و بر خلاف باورهای موجود’آگاهی بیماران منجر به افزایش تقاضای احساساتی و غیر قابل کنترل نمی شود’بلکه باعث می شود رفتار متقابل بیمار و ارائه مننده خدمت به سمت منطقی تر و متعادل تر شدن پیش رود و انتظارات متقابل تعدیل گردد.امروزه بیمار یکی از اعضای فعال گروه مراقبت بهداشتی و درمانی تلقی می شود تا یک دریافت کننده غیرفعال واین تفکر که تنها پزشک’پرستار یا دیگر متخصصین بهداشتی و درمانی حق آگاهی به مسائلی را دارند که بسیار بالاتر از درک و فهم عادی است’منسوخ شده است.اعضای جامعه بهداشتی دیگر نمی توانند همانند گذشته به تنهایی تصمیم گیری کنند و بیمار یا خویشاوند وی نقش موافقی خاموش را ایفا کند.شیوه های نوین مراقبتهای درمانی فقط با تشریک مساعی پزشک و بیمار می تواند موثر مواقع شود.در واقع این نوع همکاری متقابل یقینا اثر مثبتی خواهد داشت زیرا تحقیقات و تجارب نشان داده است که اگاه کردن بیماران و سهیم کردن آنها در تصمیم گیری برای درمان و محترم شمردن حقوقشان به بهبود آنان سرعت می بخشد و تعداد روزهای بستری را کاهش می دهد.(6)
با آگاه شدن بیماران از حقوق قانونی خود در مراکز بهداشتی و درمانی و مطرح شدن خواسته ها و توقعات آنان’باید خود اعضای گروه مراقبت درمانی و تمام کسانی که به نوعی درگیر ارائه مراقبت به بیماران هستند’نیز از ضوابط و مقررات مربوط به حقوق بیماران اگاه باشند تا بتوانند در جهت تحقق این خواسته ها و توقعات’هم چنین ارائه مراقبت بهتر و با کیفیت همراه با عزت و احترام به بیماران کام بردارند.در این میان آگاهی مدیران بیمارستانها به عنوان یکی از مهمترین اعضای شبکه تصمیم گیری بیمارستان از جهات زیادی اهمیت دارد که برخی از موارد آن عبارتند از:
*منشور حقوق بیمار که حاوی مقررات و ضوابط قانونی پیرامون حقوق بیماران است’یک مصوبه قانونی است و مدیر بیمارستان بعنوان بالا ترین مقام اجرائی در بیمارستان مسئولیت اجرای قوانین و مقررات و از جمله رعایت یا حفظ حقوق بیماران را بر عهده دارد.
*مدیر بعنوان مسئول اجرای قوانین و مقررات در بیمارستان’باید ضوابط و مقررات قانونی مربوط به امور بهداشتی و درمانی را به کارکنان زیر مجموعه خود ابلاغ کند و بنابراین قبل از اینکه این مقررات را به اطلاع کارکنانش برساند’باید خود آگاهی کاملی در آن زمینه داشته باشد.
*آگاهی سبب انطباق خواسته ها و توقعات بیماران با ضوابط و مقررات قانونی در زمینه حقوق بیمار می شود.ممکن است بیماران خواسته هایی داشته باشند که خارج از چارچوب حقوق قانونی شان باشد’بنابراین مدیر با آگاهی از حقوق بیمار می تواند در مورد براورده شدن خواسته های بیماران تصمیم گیری کند.
*آگاهی می تواند سبب برنامه ریزی های آتی برای تهیه امکانات’تجهیزات و فرآیندهایی شوند که خواسته های قانونی بیماران را تحقق بخشد و باعث جلب رضایت آنها شود.
*در دعاوی حقوقی و شکایات بیماران از بیمارستان و پرسنل آن ’مدیر بیمارستان طرف دعواست که ضرورت دارد از قوانین و مقررات مربوط به حقوق بیمار آگاه باشد تا در محاکم قضایی بتواند از حقوق بیمارستان و پرسنل آن دفاع کند.
*امروزه در مباحث مربوط به کیفیت خدمات و مراقبتهای در مانی’توجه به مشتری و جلب رضایت آنها از اولویتهای اصلی و مهم است.یکی از عوامل مهم رضایتمندی بیماران توجه به خواسته ها و رعایت حقوق آنها و ارائه مراقبت توام با احترام است که منجر به جلب رضایت آنها خواهد شد و در نهایت موسسه درمانی به مهمترین هدف خود که رضایتمندی بیمار از خدمات ارائه شده است’دست خواهد یافت.بنابراین آگاهی مدیران از حقوق بیمار باعث تدوین اهداف و برنامه هایی برای ارائه خدمات بهتر به بیماران در جهت جلب رضایت آنها خواهد شد.صرفنظر از مقررات جاری بهداشتی و درمانی’عدم وجود هر نوع تبعیض و احترام به شخص’آزادی فردی’زندگی خصوصی و استقلال بیمار الزامی است.موسسات بهداشتی درمانی باید کلیه مساعی خود را در زمینه احترام به شخصیت انسانی مبذول دارند.در این مورد باید اولویت فرد را ملحوظ داشته و از احانت به حیثیت او جلوگیری کنند.بعلاوه باید در مورد اجرای موازین اخلاق پزشکی اهتمام ورزند و بالاخره اطمینان یابند که بیمار امکان دست یابی به حقوق خود را دارا می باشد.به هر حال توجه به این مسائل ضروری است که بیماران امروز از حقوق خود آگاه هستند و بدلیل آگاهی شان توقعات و انتظاراتشان بیشتر از قبل است.این پژوهش در نظر دارد تا به بررسی میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی شهر تهران در زمینه حقوق بیمار’مقایسه انها باهم و تعیین عوامل موثر بر آن در دو گروه مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی بپردازد.اطلاع از میزان آگاهی مدیران می توان وسیله ای برای نشان دادن نیازهای آموزشی مدیران باشد تا با تغییر در برنامه ریزی آموزشی و هم چنین کلاسهای باز آموزی برای مدیران این ضعفها جبران و نیازهای آموزشی براورده شود.
1-3 اهداف
1-3-1 هدف کلی :تعیین و مقایسه میزان آگاهی مدیران بیمارستانها ی دولتی و خصوصی شهر تهران در زمینه حقوق بیمار’و ارائه پیشنهادات مناسب به منظور ارتقاء آگاهی مدیران بیمارستانهای مورد مطالعه در سال 1382.
اهداف اختصاصی
1-3-2 الف)توصیفی
1- تعیین مشخصات دموگرافیک و اجتماعی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی شهر تهران.
2- تعیین میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار بر حسب متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی.
3- تعیین میزان اگاهی مدیران بیمارستانهای خصوصی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار بر حسب متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی.
4- تعیین میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی مورد مطالعه در هر یک از حیطه های حقوق بیمار.
1-3-3 ب)تحلیلی
1- تعیین ارتباط بین میزان اگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار با متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی.
2- تعیین ارتباط بین میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای خصوصی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار با متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی.
3- مقایسه میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی یا خصوصی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار.
4- مقایسه میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی مورد مطالعه در هر یک از حیطه های حقوق بیمار.
1-3-4 هدف کاربردی
تعیین ضعفها و نارسایی های آموزشی مدیران بیمارستانها در زمینه حقوق بیمار و ارائه پیشنهادات برای اطلاح وضع موجود.
1-4 سوالات پژوهش
1- مشخصات دموگرافیک و اجتماعی مدیران بیمارستانهای مورد مطالعه چگونه است؟
2- میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی مورد مطالعه بر حسب متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی چگونه است؟
3- میزان اگاهی مدیران بیمارستانهای خصوصی مورد مطالعه بر حسب متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی چگونه است؟
4- میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی در هر یک از حیطه های حقوق بیمار چگونه است؟
1-5 فرضیات پژوهش
1- بین میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار با متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی آنان ارتباط وجود دارد.
2- بین میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای خصوصی مورد مطالعه در زمینه حقوق بیمار با متغیرهای دموگرافیک و اجتماعی آنان ارتباط وجود دارد.
3- بین میزان اگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی با خصوصی شهر تهران در زمینه حقوق بیمار تفاوت معنی داری وجود دارد.
4- بین میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی مورد مطالعه در هر یک از حیطه های حقوق بیمار.
1-6 متغیرهای پژوهش
متغیر وابسته:در این پژوهش میزان آگاهی مدیران بیمارستانهای دولتی و خصوصی تهران از حقوق بیمار متغیر وابسته است.
متغیرهای مستقل:سن’جنسیت’درجه تحصیلی’رشته تحصیلی’سنوات خدمت’تجربه مدیریتی’گذراندن دوره آموزشی در رابطه با مدیریت بیمارستان و نوع مالکیت بیمارستان متغیرهای مستقل در پژوهش است.
1-7- مفاهیم
بررسی مقایسه ای (تطبیقی)
تعریف نظری:کاربرد روشی است که به مدد آن می کوشیم تا اختلافات و تشابهات بین دو یا چند مورد از طریق بررسی آنها در کنار هم بشناسیم.به عبارت دیگر مطالعه تطبیقی یا مقایسه ای یعنی بررسی به منظور دریافت وجوه شباهت یا اختلاف بین دو پدیده.(7)
تعریف عملی:تعریف عملی بر تعریف نظری آن کاملا منطبق است.
آگاهی
تعریف نظری:آگاهی یعنی ادراک ذهنی ویژه و روشن فهمیدن اطلاعات از امور’تجربه کردن چیزی’آشنایی حاصل کردن با اطلاعات’یادگیری و اکتساب.(8)
تعریف عملی:منظور از میزان آگاهی در این پژوهش توانایی افراد تحت مطالعه در پاسخگوئی صحیح به سوالات مطرح شده درباره حقوق بیمار است.
مدیر بیمارستان
تعریف نظری:مدیر بیمارستان نماینده واقعی هیئت مدیره در اداره امور بیمارستان است که در برابر هیئت مدیره مسئول است.مدیر ممکن است به اسامی مختلفی مانند Adminstrator’Director نامیده شود.مدیربیمارستان از نظر حقوقی’اداری و مقررات مالی مسئول صدور دستور خرج در بیمارستان است.ضمنا باید مدیر توانایی هدایت و رهبری بخش ها را با پرسنل لازم در جهت ایفای و ظایف حقیقی بیمارستان داشته باشد.(9)
تعریف عملی:در این پژوهش منظور از مدیر بیمارستان مسئولی است که در پست مدیریت بیمارستان انجام وظیفه می کند و وظیفه برنامه ریزی’هماهنگی و سازماندهی گروه یا افرادی را در جهت رسیدن به هدف عهده دار است.
بیمارستان
تعریف نظری:واحدی است که دارای حداقل 15 تخت با تجهیزات و خدمات عمومی پزشکی لازم و حداقل دو بخش داخلی و جراحی همراه با گروه پزشکان متخصص باشد.(10)
تعریف عملی:در پژوهش حاضر مقصود بیمارستان های دولتی و خصوصی شهر تهران است که انجام خدمات درمانی برای بیمارستان بستری و سرپائی و انجام تحقیقات بالینی و آموزش را بر عهده دارند.
حقوق بیمار
تعریف نظری:مجموعه قوانین و مقرراتی است که رعایت و انجام آن منجر به مراقبتهای بهداشتی و درمانی موثر و همچنین رضایت بیشتر بیمار و پزشک وی و سازماندهی بیمارستان می شود.(11)
تعریف عملی:حق دسترسی به اطلاعات’حق مطالعه پرونده پزشکی’حق رضایت’احترام به حریم شخصی’حق محرمانه ماندن اطلاعات’حق دسترسی به خدمات عمومی’حق بیمار برای مراقبت توام با احترام و...
1-1- چارچوب نظری پژوهش
2-1-1- تعریف حقوق و انواع آن
حقوق چیزی است که بر پایه قانون’ما را محقق می دارد تا از کسی تقاضای انجام کاری کنیم و یا خواستار متوقف شدن کاری شویم که برای ما انجام می گیرد.حقوق در جهت رشد بشر و پدیداری شخصیت او در جامعه الزامی است.
انسان بدون حقوق تضمین شده برده ای بیش نیست.حقوق زاده آزادی است و خود منبع آزادی می گردد.هر بشر اجتماعی به همان اندازه آزادی دارد که جامعه به او حق می دهد.بنابراین حقوق زائیده روابط اجتماعی بشر می باشد.
حقوق بوسیله مردم در جهت رعایت حقوق و آزادی یکدیگر به کار برده می شود.بنابراین خارج از جامعه حق وجود ندارد.اگر انسان در جامعه زندگی نکند و یا با انسانهای دیگر در ارتباط نباشد حق برای او معنا ندارد.هر حقی به وسیله وظیفه ای محدود می گردد.حق من در برابر وظیفه شما و حق شما در برابر وظیفه من است. سرچشمه حقوق’وظایف و قراردادهایی است که برای امور اجتماعی انسان ها وضع شده اند.روابط انسانها در جامعه به سه صورت تعریف می شود:
1- حقوق اختصاصی:حقوقی است که از قراردادهای وضع شده (قوانین) در روابط دو سویه افراد یک جامعه ناشی می شود مانند حقوق مدنی.
2- حقوق عمومی:حقوقی است که بر مبنای قراردادهای وضع شده (قوانین) در روابط افراد جامعه و دولت متبوع آن ناشی می شود.حقوق اساسی طبق قانون اساسی و حقوق جزا بر پایه قانون مجازات ازاین نوع حقوق میباشند.
3- حقوق بین المللی:حقوقی است که بر مبنای قراردادهای وضع شده (قوانین) در روابط دو سویه دولتها و حقوق جهانی انسانها برپایه معاهده قوانین جهانی می باشند مانند حقوق جهانی بشر.(1)
2-1-2- اساس حقوق بشر
جنبه های اساسی حقوق بشر می تواند در 6 نکته خلاصه شود:
1- مردم به وضوح حق دارند’چون آنها یک انسان هستند.حقوق بشر در جستجوی تضمین شرایطی است که در زندگی را تا حدامکان انسانی سازد و مردم را قادر به زندگی در هماهنگی و احترام متقابل سازد.
2-حقوق بشر جهانی هست و بطور یکسان برای تمام مردم سراسر دنیا بدون توجه به اینکه آنها چه کسانی هستند و در کجا زندگی می کنند بکار می رود.گاهی اوقات حقوق بشر در سطح ملی یا منطقه ای بیان می شود و با توجه به شرایط ویژه و زمینه های فرهنگی مناطق مختلف جغرافیایی در نظر گرفته می شود.بنابراین در برخی از قسمت های دنیا’قانون منطقه ای حقوق بشر از قانون جهانی حقوق بشر’استانداردهای حمایتی کمتری فراهم می کند.
3- کل انسانها آزاد و مساوی در حق و منزلت متولد می شوند’حقوق بشر با تمام انسانها بطور یکسان رفتار می کند.منظور این نیست که با مردم باید به یک شکل واحد رفتار شود و یا به یک شکل مورد توجه قرار گیرند بلکه این اصل می خواهد که با مردم بطور مساوی رفتار شود و موقعیت های مساوی در اختیار آنها قرار گیرد.
حقوق بشر به تفاوتها در فرهنگ های انسانی احترام می گذارد و نیز تصریح می کند که مردم در نژاد ’رنگ جنس’مذهب و ...متفاوتند.با این وجود با در نظر گرفتن حقوق و شان و منزلت آنها’مردم همگی با هم برابرند.بنابراین از دولتها انتظار می رود که حمایت موثر و مساوی از حقوق انسانها را برای همه بدون توجه به تفاوتها فراهم سازند.
4- حقوق بشر بطور مستقیم به روابط بین دولتها و افراد تاکید دارد.هر انسانی در جامعه ادعایی دارد که بعنوان مزیت یا تبعیض خاصی نیست بلکه موضوع حق را پدید می آورد.جوامع و دولتها متعهدند تا حد ممکن به ادعاهای ناشی از این حقوق تاکید کرده و آنها را تامین نمایند.
5- حقوق بشر شامل اصول اساسی انسانیت است.برخی از حقوق شامل حق زندگی ’آزادی از بردگی’و آزادی از شکنجه بدیهی و واضح است.آنها تحت شرایطی قابل توجیه هستند.
6- ارتقا و حمایت از حقوق بشر به مرزهای ملی محدود نمی شود.حقوق بشر در هر جامعه ای ضامن احترام و ترفیع حقوق آن جامعه است.افراد’ملل’جامعه و دولتها مسئول پشتیبانی و مورد توجه قرار دادن حقوق بشر در سراسر مرزها و در هر جا و هر زمانی هستند.(2)
2-1-3- سلامت:مسئله حقوق بشر
بهره مندی و اجرای کامل حقوق بشر بروی سلامت افراد اثر می گذارد.بویژه زمانی که تعریف مدرن سلامت را تحت عنوان "وضعیت رفاه کامل جسمانی’روانی و اجتماعی و نه صرفا فقدان وجود بیماری یا نقص عضو" مورد توجه قرار دهیم.
حق سلامت در منشور بین المللی حقوق بشر تحت عنوان "حق بالاترین استانداردهای قابل حصول از سلامت افراد و جامعه شامل مسئولیت ترفیع و پشتیبانی از سلامت و تضمین کیفیت مراقبت بهداشتی وضع می کند.از دولت ها خواسته می شود که منابعی را برای ارتقای بهداشت و پیشگیری از بیماریها به همراه نظام مراقبت بهداشتی کافی و مناسب تدارک ببینند.سیاست بهداشتی باید متوجه نیازهای همگان باشد و ازهرنوع تبعیض اجتناب نماید.
2-1-4- بهداشت و حقوق بشر
بهداشت و حقوق بشر بندرت بروش صریح بهم مرتبط شده است.به غیر از چند مورد استثنا شامل دسترسی به مراقبت بهداشتی’بحث درباره بهداشت شامل ملاحظات مربوط به حقوق بشرنبوده است.بهمین نحو غیر از زمانی که صدمه واضحی به سلامت وارد می شود که تظاهر اولیه تجاوز به حقوق بشر است مثل شکنجه’جنبه های بهداشتی بطور کلی در بحث های حقوق بشر جایی ندارد.کمی ارتباط بین حیطه های بهداشتی و حقوق بشر شامل تفاوت در جنبه های فلسفی واژگان’آموزش و بکارگیری افراد حرفه ای’نقش های اجتماعی و روشهای کار می باشد.(3)
2-1-5 پزشکی و حقوق بشر
از زمان بقراط’پزشکان در اخلاقی که بهترین منافع بیمارانشان را در مرکز مسئولیت های حرفه ای قرار میدهد’سهیم بوده اند.از زمان جنگ جهانی دوم این اخلاق به خاطر پدرانه بودن و توجه نکردن به استقلال و تساوی بیماران مورد انتقاد قرار گرفته است.جنبه ای از حقوق بشر که حقوق فردی مانند آگاهی ’حریم شخصی و تمامیت جسمانی را لازم می داند و با تمام انسانها بطور مساوی رفتار می کند’رویکردهای دولتی نسبت به ارتباط بیمار- پزشک را در بسیاری از کشورها متحول ساخته است.گرچه این تحول در کشورهای دموکراتیک به آشکارترین وجه خود است’بنظر می رسد که توسعه بین المللی منشور حقوق بیمار بتواند به تحقق جهانی حقوق بشر کمک کند.اولین سند مهم تشکیل دهنده اصول حقوق بشر که در مسئولیت های حرفه ای پزشکان تمرکز یافت"قانون نورنبرگ"بود.این قانون توسط منشت وادرسان دیوان داوری پزشکان نازی در نرنبرگ طی سالهای 1946 و1947 تنظیم شد.پزشکان نازی به خاطر جرایمشان در قبال بشریت و جرایم جنگی شامل به قتل رساندن و شکنجه زندانیان متمرکز در اردوگاهها و انواع آزمایشات انسانی وحشیانه ’محاکمه شدند.
2-1-6- حقوق بیماران
در حال حاضر تاکید بر حقوق بیماران در سیستم ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی درمانی اکثر کشورها تحول نسبتا جدیدی را ایجاد کرده است.این مساله حتی در قرن بیستم’بر مجموعه قوانین جوامع پیشرفته بسیار تاثیر گذار بوده است.بنابراین روند خاصی در فرایند مراقبت و درمان بیماران در سراسر جهان آغاز شده است.
مشکلات بین بیمار و اعضا گروه مراقبت درمانی نه تنها ناشی از نقض حقوق بیماران یا تجاوز به حقوق آنهاست’بلکه گاهی ناشی از رفتار بد و نادرست بعضی از اعضای گروه مراقبت و درمان نیز می باشد.غالبا نوع رفتارها باعث جریحه دار شدن وقار و شان و منزلت بیمار می گردد.
از انجایی که قوانین که قوانین مدنی و کیفری و اجرائی کشور نمی توانند بیماران را مداوا کنند’مراقبت و مداوای افراد بیماران را طبق اصول خاصی به کادر درمانی سپرده و در عوض به بیماران حق شکایت اعطا گردیده است.در نتیجه لازم است بیماران از چگونگی نقض حقوق خویش بهتر آگاه شوند.
در اکثر کشورها دادگاههای مدنی نقش مهمی را در موارد نقض حقوق بیمار ایفا کرده اند.حتی زمانی که قوانین مشخصی در جهت حمایت از حقوق بیماران وجود ندارد این دادگاهها شکایت بیماران را مورد رسیدگی قرار می دهند.اما به هر حال مطرح شدن حقوق جدید بیماران در سیستم قانونی کشورها اجتناب ناپذیر است.برای مثال حق محرمانه ماندن مسائل بیمار و حق دستیابی به سوابق پزشکی روز به روز بیشتر مورد پذیرش مسئولان تامین بهداشت و درمان کشورها قرار می گیرد.همچنین اصول رضایت آگاهانه بیمار و کسب رضایت او از انجام معاینات پزشکی از وظایف قانونی پزشکان محسوب می شود.(1)
2-1-7- سیر تاریخی
سوگند بقراط’بیان خلاصه وار اصول به عنوان بیان زنده آرمانهایی که باید توسط پزشکان باور شود از اعماق تاریخ به ما رسیده است.این سوگند نامه در دوران عظمت یونان’احتمالا در قرن پنجم قبل از میلاد’نوشته شده است.
این سوگند نامه حقوق بیمار را حفظ می کرد و بدون توسل به هر نوع ضمانت اجرایی یا مجازات برای پزشک’به غرایز درونی و ظریف پزشک متوسل می شد.پس از ان تمدنهای دیگر اصول مدونی تهیه کردند اما بقراط در تمدن غرب به صورت رفتار ایده ال پزشکان باقی مانده است.
مهمترین خدمتی که پس از بقراط به تاریخ اصول اخلاق پزشکی غرب شد’خدمتی بود که تامس پرسیوال
(Thomas Percival) پزشک و فیلسوف انگلیسی انجام داد.در سال 1803 وی قانون اخلاقیات پزشکی خود را منتشر کرد.شخصیت’علاقه او به مسائل جامعه شناختی و رابطه نزدیک او با بیمارستان منچستر موجب شد که او طرح رفتار حرفه ای در بیمارستانها را تهیه کند.
در اولین جلسه انجمن پزشکی امریکا که در سال 1847 در فیلادلفیا برگزار شد دو موضوع مهمی که در دستور کار قرار گرفت ایجاد قانون اخلاقیات و تعیین شرایط آموزش و تحصیلات پزشکی بود.(4)
تا قبل از سال 1892 میلادی روابط پزشک و بیمار بر طبق نظریه پدر سالاری بوده که در ان پزشک بر اساس صلاحدید خود و بدون در نظر گرفتن خواست بیمار عمل می کرد.اما بعد از این تاریخ و ظهور نظریه قراردادی’بیمار نیز واجد حق اطلاع از تشخیص بیماری و دخالت در انتخاب نوع درمان شناخته شد.هم زمان انقلابی در معیارهای روابط پزشک – بیمار رخ داد و اخلاق پزشکی از توجه صرف و موظف نمودن پزشک یا محقق در بیان اطلاعات به سمت ارتقای کیفیت فهم بیمار یا آزمودنی از اطلاعات و اعطای حق پذیرش یا عدم پذیرش مداخله پزشکی به وی’سوق نموده است.(5)
در سال 1959 اتحادیه ملی پرستاری آمریکا’اولین اعلامیه حقوق بیمار را منتشر کرد.در این اعلامیه جهت کمک به بیماران در مراقبتهای پرستاری’هفت عنوان در نظر گرفته شده بود.این اعلامیه همچنین بیماران را شریک و همکار در مراقبتها اعلام کرده بود.
اعلامیه حقوق بیمار در دهه شصت از حمایت افرادی برخوردار شد که به عنوان مصرف کننده از حقوق خود آگاه شدند.در سال 1962 جان اف کندی در پیامی خطاب در پیامی خطاب به کنگره چهار حق اساسی دریافت کننده مراقبت را مطرح کرد که شامل حق ایمن بودن’حق مطلع شدن’حق انتخاب و حق درک کردن بود.انجمن بیمارستانهای آمریکا (AHA)در سال 1973 اولین منشور حقوق بیمار را منتشر کرد که شامل 12 مورد حق بیماران بود.اولین منشور حقوق بیمار شامل موارد زیر بود:
1- بیمار حق دارد از مراقبت دقیق و توام با احترتم برخوردار باشد.
2- بیمار حق دارد قبل از شروع درمان جهت امضاء رضایت نامه اطلاعات ضروری را از پزشک معالج خود بدست آورد.
3- جهت رضایت آگاهانه به جز در مورد فوریتهای پزشکی این اطلاعات شامل روش درمان و تشخیص’عوارض درمان و مدت احتمالی ناتوانی است.گر چه اطلاعات صرفا به این موارد محدود نمی شود.
4- بیمار حق دارد نام اشخاصی که مسئول تشخیص و درمان وی هستند را بداند.
5- بیمار حق دارد تا آنجا که قانون اجازه می دهد درمان را رد کند و حق دارد از عواقب تصمیم خویش اگاه شود.
6- در اثنای اجرای برنامه مراقبت پزشکی باید حریم شخصی بیمار رعایت شود.گفتگو درباره بیماری’ مشاوره’معاینه و معالجه محرمانه بوده و بایستی با احتیاط کامل انجام شود.افرادی که مستقیما دست اندر کار نیستند جهت حظور در هنگام مصاحبه و معاینه باید از بیمار اجازه بگیرند.
7- بیمار حق دارد انتظار داشته باشد کلیه ارتباطات و پرونده های مربوط به مراقبت وی محرمانه بماند.
8- بیمار حق دارد انتظار داشته باشد که بیمارستان در حد توان به درخواست وی در مورد ارائه خدمات ترتیب اثر دهد.بیمارستان موظف است نسبت به ارزیابی وضعیت بیمار و ارائه مراقبت از وی یا ارجاع بیمار به مرکز درمانی دیگری با توجه به فوریت امر اقدام کند.هنگام انتقال بیمار به مرکز درمانی دیگر باید دلیل انتقال به بیمار توضیح داده شود.
9- بیمار حق دارد درباره هر گونه ارتباط بیمارستان با مراکز آموزشی و موسسات درمانی دیگر تا جائی که به درمان وی مربوط می شود اطلاع کسب کرده و آنها را به نام بشناسد.
10- بیمار حق دارد از برنامه های بیمارستان در مورد انجام آزمایشات بر روی انسان تا آنجا که به درمان وی مربوط می شود مطلع گردد.وی حق دارد از شرکت در چنین آزمایشاتی امتناع کند.
11- بیمار حق دارد انتظار داشته باشد که مراقبت در حد معقولی ادامه پیدا کند.او حق دارد از قبل بداند به کدامیک از پزشکان در کجا و چه زمانی می تواند دسترسی داشته باشد.
بیمار حق دارد صورتحساب خدمات ارائه شده را صرفنظر از منبع پرداخت کننده آن ببیند و در مورد آن توضیح بخواهد.(6)
در سال 1973 بخش بیمه ایالت پنسیلوانیا لایحه(حقوق شهروندان بیمار)را منتشر کرد که اولین لایحه حقوق بیمار بود که توسط یک نهاد دولتی تهیه شد.این لایحه شامل انواع خدماتی بود که بیمار حق دارد از بیمارستان انتظار داشته باشد در همان سال ایالت مینه سوتا اولین ایالتی بود که قانون حقوق بیمار را تصویب کرد.این قانون کلیه موسسات مراقبت بهداشتی ایالت را ملزم می کند که مجموعه حقوق بیمار را به صورت واضح اعلام کرده و آن را در اختیار بیماران قرار دهند.کنگره آمریکا در سال 1973 تا1978 بمنظور حفظ حقوق افراد عقب مانده ذهنی قوانین تصویب کرد.این قوانین شامل قانون توانبخشی در سال 1973 ’بهبود بهداشت روانی جامعه در سال 1975 ’قانون آموزش کودکان عقب مانده ذهنی در سال1975 ’قانون کمک به افراد ناتوان و فهرست حقوق آنها و خدمات جامع توانبخشی در سال 1978 بود.دادگاه عالی نیوجرسی در سال 1976 در موافقت با اولیا "کارن آن کوین لاین" که در وضعیت زندگی نباتی به سر می برد’دستور قطع تنفس مصنوعی را صادر کرد.
دولت آمریکا در سال 1980 قانون سیستمهای بهداشت روانی مشتمل بر مجموعه حقوق بیمارانی که خدمات بهداشت روانی دریافت می کنند را تصویب کرد.گرچه مواردی از این حکم بعدا لغو شد ولی چندین ایالت نظریاتی که در قانون سیستمهای بهداشت روانی بنیان نهاده شده بود را پذیرفتند.
در سال 1981 انجمن پزشکی آمریکا(AMA)به رضایت آگاهانه بعنوان یک حق اجتماعی و ضروری جهت توانمندسازی بیمار برای انتخاب علی رغم میل پزشک تاکید کرد.
مجمع جهانی پزشکی (WMA)در سی و چهارمین مجمع خود در سپتامبر 1981 در لیسبون پرتغال اعلامیه جهانی حقوق بیمار را به تصویب رساند و در چهل و هفتمین مجمع در بالی اندونزی در سپتامبر 1995 اصلاحاتی را به آن اضافه کرد.در سال 1987 قانون اصلاح بودجه عمومی تصویب شد که شامل قوانینی برای حفظ حقوق بیمارانی که تحت مراقبت طولانی مدت قرار می گیرند بود.طبق این قانون خانه های سالمندان برای هر روز نقض حقوق بیمار تا ده هزار دلار جریمه می شدند.در سال 1990 انجمن آسایشگاههای امریکا مجموعه حقوق بیمار مشرف به موت را منتشر کرد.
در سال 1991 قانون حق تصمیم گیری بیمار تثبیت شد.این قانون فدرال بیمارستانها’خانه های سالمندان ودیگر مراکز بهداشتی درمانی را موظف به اعلام حق بیمار جهت رد درمان نمود.
حقوق بیماران تا دهه 70 بسیار محدود بود.بتدریج انجمن ها و اتحادیه های مختلف توجه خود را به این امر معطوف نموده و در این رابطه لوایحی منتشر کردند.این لوایح بعدها توسط ارائه دهندگان مراقبت تایید و باعث افزایش انتظارات مردم شد.این مدارک حقوق بیماران را در تمام مدتی که نحت مراقبت هستند’تعریف کرده و به حفظ حقوق اساسی انسانها در هنگامی که آسیب پذیرترین وضعیت را دارند کمک میکند.
2-1-8- منشور حقوق بیمار
صرفنظر از مقررات جاری بهداشتی و درمانی’عدم وجود هر نوع تبعیض و احترام به شخص’آزادی فردی زندگی خصوصی و استقلال بیمار الزامی است.بعلاوه موسسات بهداشتی و درمانی باید کلیه مساعی خود را در زمینه احترام به شخصیت انسان مبذول دارند.در این مورد باید اولویت فرد را ملحوظ داشته و از اهانت به حیثیت او جدا جلوگیری کنند.بعلاوه باید در مورد اجرای موازین اخلاق پزشکی و پیراپزشکی اهتمام ورزند و بالاخره اطمینان یابند که بیماران امکان دستیابی به حقوق خود را دارا می باشند.
هدف از حقوق بیمار ایجاد زمینه های لازم برای برخورداری بیمار از حرمت و عزت انسانی در کلیه مراحل ارتباط وی با مراکز درمانی بویژه بیمارستان است.برقراری روابط عادلانه با بیمار’حفظ حریم شخصی وی و خانواده’توجه به جنبه های محرمانه بودن اطلاعات بیمار از اصول کلی حقوق بیمار است لیکن ارائه خدمت بدون هر گونه تبعیض از جمله تفاوت در رنگ’پوست’نژاد’زبان’ملیت’نوع بیمه و به طور کلی نداشتن بضاعت مالی هرگز نمی تواند بیمار را از دستیابی به خدمات بهداشتی و درمانی توام با عزت و احترام محروم سازد.(7)
اکثر کشورها اصول حقوق بیمار را در مجموعه ای تحت عنوان(منشور حقوق بیمار)تدوین کرده اند.هدف از تدوین منشور حقوق بیمار این است که حقوق اساسی بیمارانی که در موسسات درمانی پذیرفته می شوند بدان گونه که قوانین و ضوابط پیش بینی و تایید کرده اند’به آنها تفهیم گردد.منشور حقوق بیمار در کشورهای مختلف دارای اصول مشترکی است که در این قسمت بطور مفصل به آنها می پردازیم.
این متن فقط قسمتی از حقوق بیمار می باشد
جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 4,900 تومان
برچسب ها : حقوق بیمار , بیمار , حقوق , حقوق اساسی انسان , دانلود حقوق بیمار , بیمارستان